Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AMplius
QILEST. III : AN DEUS AGAT DE NECESSITATE NATUR.E AUT JUSTITLE 583
QU.ESTIO III
quseritur, An Deus agat de
necessitate naturse aut justitise.
c/u.xrx, De qua quaestione jam sparsim intro-
ets!' 383A'
dueta sunt multa; estque ostensum, quod
et s., etc. Dens gloriosus et adorandus omnia intel-
lectualiter ac libere operatur, atque totius
ordinis rerum est causa : idcirco non ope-
ratur ad extra de necessitate naturee.
Unde ad hoc Thomas respondet : Omne
quod est ex necessitate naturee, est intentum
et ordinatum ad finem, aut non. Si
non est intentum nec taliter ordinatum,
tunc est a casu, quum casus sit causa
agens prseter intentionem. Sic autem Dens
non agit : quia sic omnia casualiter fie-
rent, quum tamen videamus quod naturalia
regulariter agunt propter finem, quem
constat eis ab auctore naturse prsefixum,
a quo et inclinatio naturalis ipsis impres-
sa est ad proprios fines. Deus igitur agit
non ex necessitate naturse, sed ex fonte
sapientise suse, qua cuncta ordinate et sa-
pienter produxit liberrima voluntate.
Pra?terea, Deum agere ex necessitate ju-
stitiae, uno modo sic potest intelligi, quod
ex sua justitia determinetur ad unum aliquod
faciendum, ita quod aliud facere non
possit. Et ita non agit ex necessitate ju-
stitiae : quia dum tota determinatio operis
est ex parte operantis, in ipso operante
est determinare hoc aut illud ; quum
vero opus ex se determinatum est, non
est ultra in operante an illud sit bonum
parte hominis sic fieri potest ut sit virtuosum
aut etiam vitiosum ; aliquid vero
ex sua ratione seu forma est vitiosum, sic-
ut mentiri, ideo bene fieri nequit. Quid-
quid autem in rebus creatis bonum aut
justum est, totum est ex voluntate Dei
sic ordinante et instituente. Idcirco ex ne-
cessitate justitise non facit hoc ita, quin
A et aliud facere posset : quoniam modum
ordinis quem circa hoc ponit, etiam circa
aliud ponere posset. Nam sicut scientia
sua est causa omnis veri creati, sic justa
sua voluntas est causa omnis justi creati.
Unde si aliud faceret, justum foret, et ipse
injustus non esset. — Hinc si qusestio ita
intelligatur, quod nihil possit agi aut fieri
a Deo quod non esset justum si fieret ab
eo ; sic verum est quod agit de necessitate
justitise : quod libertati et voluntati nequaquam
repugnat. Unde Deus dicitur non
B posse injustitiam facere, non propter con-
trarietatem suse justitise ad suam poten-
tiam, sed propter incompossibilitatem in-
justitige cum sua voluntate :
quia hsec duo
incompossibilia sunt, quod Deus aliquid
faciat, et quod illud injustum sit. — In-
terdum quoque justitia Dei vocatur con-
decentia suse bonitatis : contra quam nec
agere potest. — Hsec Thomas iri Scripto.
Hinc ait Albertus, quod Deus non potest
aliquid facere contra justitiam nec prseter
justitiam, quse est condecentia, nec inju-
G ste : quia hoc poneret indecentiam et inhonestatem
in Deo.
J]gidius demum hic scribit : Secundum
B. Dionysium quarto de Divinis nomini-
bus, quatuor actus Deo conveniunt, ex qui-
bus probatur quod suse voluntatis arbitrio
agit. Primo, quoniam omnia in esse pro-
ducit. Secundo, quia cuncta conservat. Ter-
tio, quia sapientialiter cuncta producit.
Quarto, quoniam universa ad se ordinate
reducit. Agens autem naturale movet mo-
tum, et est determinatum ad unum, et
D impetu quodam naturse magis quam ex
vel malum : quemadmodum in actibus
preecognitione fertur in actum.Deus autem
est agens immobile, nec determinatur ad
humanis aliquid est indifferens, quod ex unum, sed causa est omnium, et ex ideali
ratione suorum agit effectuum, universa
etiam ordinat in se ipsum tanquam in
summum et ultimum finem : ideo non
movetur a quoquam, nec aliunde ei finis
praefigitur. Hinc universorum finem ipse /ooxxvm,
considerat. Heec iEgidius.
Durandus item hic loquitur : Deum age-
re ex necessitate naturse intelligi potest