Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN VOLUNTAS DEI SlT EFFECTIVA ET PROXIMA CAUSA UERUM G09
tellectus : ergo intelligendo creavit. Unde A
et philosophi protestantur, quod Deus est
intellectus universaliter agens.
In contrarium sunt quae habentur in
littera.
Ad hsec Thomas respondet : Opus
de-
terminatum non egreditur nisi a deter-
minato agente. Ideo quod est tantuni in
potentia, non agit, quia se habet indeter-
minate ad multa; sed forma,qua3 est actus
potentiam determinans, principium dici- lunlalem,non ex necessitate natura3,agere.
tur actionis. Idcirco in omnibus quorum B Primo patet ex ordine causarum agenti-
activa potentia determinata est ad ununi um. Quum enim natura non cognoscens
effectum, nihil requiritur ex parle agentis finem, agat propter finem, ut in secundo
ad agendum supra completam potentiam,
dummodo non sit ex parte recipientis impedimentum
ad hoc quod sequatur effe-
ctus : ut patet in cunctis agentibus ex
necessitate naturae. Potentia vero Dei quum
sit infinita, non magis determinatur ad
hoc quam ad illud, nec ex parte operis sui
determinationem accipere potest, quum
etiam formam et materiam seu receptivum
ipse producat. Hinc supra rationem G
potentise oportet aliquid esse per quod ad
opus determinetur : et hoc est per scien-
tiam, quse propriam rei agendae rationem
cognoscit. Sed quia scientia se habet ad
opposita, quoniam est bonorum atque malorum;
idcirco oportet adhuc secundum
rationem aliquid addere in quo complea-
tur ratio causse : et hoc est voluntas, quia
determinate unum accipit ex duobus quae
scit vel potest. Hinc perfecta ratio causa-
litatis in his quse non agunt ex necessitate
naturae, primo in voluntate consistit, sicut D
undecimo Metaphysicae dixit Philosophus :
et hoc convenit voluntati in quantum ob-
jectum ejus est finis, qui est causa cau-
sarum, et a quo sumitur determinatio
operis. Ideo voluntati divinse adscribitur
causalitas rerum.Nam et voluntas est prin-
cipium operationis ut primum imperans
opus, potentia vero ut exsequens; atque
in hoc consistit potentiae ratio, ut sit proximum
principium operis, et non primum
: sicque voluntas Dei dicitur potius
T. 20.
rerum causa quam potentia. — Et si
quseratur, quum voluntas sit causa con-
tingens, utpote se ad ulrumlibet habens,
quomodo possit esse ab ea necessarius
effectus ; dicendum, quod voluntas Dei
etiam habet immutabilitatem,ita quod immobiliter
adha>ret ei quod vult : quam im-
mobilitatem imitantur ea quse necessaria
sunt in rebus. Ikcc Thomas in Scripto.
Insuper in prima parte Summae, qua>
stione nonadecima, scribit, Deum per vo- art. *.
dicitur Physicorum, oportet ut ei finis
prsedeterminetur et de mediis pertingendi
ad finem provideatur a causa superiori
per intellectum et voluntatem agente. Secundo,
quia omnia prseexsistunt in Deo
intellectualiter et idealiter, idcirco sapien-
tialiter et libere emanant ab ipso. Tertio,
quia natura determinatur ad unum ; Deus
autem est esse incontractum,omnem in se
perfectionem essendi simplicissime com-
prehendens : non ergo insfar naturse limi-
tatur ad unum, sed modo nobilissimo,
utpote intellectualiter, sponte ac libere,
Operatur. — Verumtamen quum sit causa
summa et universalis, omnibus influens
singulisque juxta eorum capacitatem dona
ac lumina sua communicans, S. Dionysius
quarto de Divinis nominibus capitulo contestatur
: Quemadmodum sol non ratioci-
nans neque preeeligens, ex sua plenitudine
cunctis capacibus radios suos infundit; sic
bonum divinum per suam naturam om-
nibus radios suse bonitatis immittit. Haec
in Summa. — Qui et in Summa con-
tra gentiles, libro secundo, de his plenius
scribit.
Praeterea Richardus hic loquitur : Deus
est omnium bonorum causatorum causa
prima per suam sapientiam dirigentem, et
per voluntatem imperantem, et per po-
tentiam exsequentem, secundum quod primo
libro de Sacramentis asserit Hugo :
Quum sint tria in Deo, sapientia, potentia,
39