Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

UTRUM ABSTRACTIS PER INTELLECTUM PROrRIETATIBUS, REMANEANT PERSON^E, ETC. 221
est quod essentia potest intelligi non in- A Dicendum quoque [ad secundum], quod
tellecta bonitate, ut dicit Boetins in suis
Hebdomadibus. Similiter potest intelligi
essentia non intellecta paternitate aut re-
latione, sicut Judeei intelligunt, qui non
intelligunt sic per modum abstractionis.
Sed non potest intelligi quod in divinis
removeatur relatio, et remaneat aliquid
subsistens aut substratum relationi, quoniam
ipsamet relatio subsistit, — Idcirco
concedimus cum aliis, quod remota rela-
tione, non remanet hypostasis distincta in
divinis : tum quia non manet distinctio,
tum quia non manet subsistens relationi.
Sed verum est quod quamvis nunquam
essent relationes, per quas fides distinguit
personas, Deus esset substantia et persona
absoluta, ex hoc quod subsisteret in esse
suo, et quasi subsisteret essentialibus pro-
prietatibus suis, quibus ab essentiis aliis
distingueretur. Est ergo in divinis accipere
absolutum et relativum, non quod
relatio sit quid aliud ab absoluto et illi
adveniens ac ipsum distinguens, sed per
omnimodam rei identitafem : imo id quod
distinguitur relatione, est ipsa relatio, et
hoc potest significari per modum relatio-
nis atque hypostasis.
Preeterea si objiciatur, quod hypostasis
ponitur in definitione personse, ergo po-
test intelligi non intellecta persona, quoniam
aliquid superaddit. Dicendum, quod
hypostasis ponitur in definitione personse,
quia persona aliquid addit super hyposta-
sim, non quidem relationem, quia relatio
est de intellectu hypostasis divinse, sic-
ut est de intellectu personse, sed addit
determinatam rationem relationis, utpote
pertinentis ad dignitatem : ideo remota
relatione, nec intellectus hypostasis nec
intellectus personse permanet in divinis.
Nam et ex ipso quod ponitur et vocatur
divina hypostasis, ponitur in nobili pro-
prietate subsistens : sicque ratio nobilita-
tis quam addit persona, includitur in hoc
quod est divina hypostasis. Unde sicut hypostasis
humana nihil minus dicit quam
persona, ita nec hypostasis divina.
Pater paternitate habet quod sit Pater, et
quod sit quis seu iste. Non tamen sequitur
quod Filius non sit quis et iste, quia quod
Pater habet paternitate, Filius habet fili-
atione, quse etiam exstat relatio. Idcirco
abstracta relatione, nec Pater est quis, nec
Filius : et tamen uterque realiter est quis
sua relatiohe, sicut uterque est persona
sua personalitate, et tamen personalitas
unius non est personalitas alterius, ut pa-
tet ex dictis de communitate personse. —
B Hsec Thomas in Scripto.
Ex quibus patet ad objecta solutio.
At vero in prima parte Summse, quae-
stione quadragesima : Duplex, inquit, fit
per intellectum abstractio : una secundum
quod universale abstrahitur a particulari,
ut animal ab homine ; alia secundum quod
forma abstrahitur a materia, ut forma cir-
culi a materia omni sensibili. Inter quas
abstractiones differentia heec est, quod in
abstractione universalis a particulari non
remanet id a quo fit abstractio : remota
C enim ab homine differentia rationali, non
remanet homo, sed animal tantum. In abs-
tractione autem formae a materia, utra-
que manet in intellectu : abstrahendo enim
formam circuli ab sere, remanet seorsum
in intellectu nostro tam intellectus circuli
quam intellectus seris. Quamvis autem in
divinis non sint universale et particulare,
nec forma neque materia secundum
rem,tamen secundum modum significandi
invenitur aliqua similitudo horum in divi-
nis : secundum quem modum asserit Da-
D mascenus, quod substantia est commune,
hypostasis vero particulare. Loquendo ergo
de prima abstractione, proprietatibus abs-
tractis, remanet * essentia communis, non «[ininteiautem
hypostasis. Sed de secunda abstra- leelu ^
ctione loquendo, remotis proprietatibus
non personalibus, remanet intellectus hy-
postasum; remota vero proprietate personali,
tollitur intellectus hypostasis. Non enim
proprietates personales adveniunt hypo-
stasibus sicut forma preeexsistenti subje-
cto, sed ferunt secum sua supposita in