Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

QUALITER OMNIA SINT IN DEO IDEALITER ATQUE CAUSALITER, ET QUID SIT IDEA 405
primo Timaei : Certe dubium non est ad
cujusmodi exemphim animadverterit mun-
dani operis fundamenta constituens Deus,
utrum ad immutabile perpetuamque ob-
tinens proprietatem,an ad factum et elabo-
ratum. Nam si (ut quidem est) pulchrifu-
dine incomparabili mundus est, opifexque
et fabricator ejus est optimus, perspicuum
fit quod juxta sincerse atque incommuta-
bilis proprietatis exemplum, mundi sit in-
stituta molitio. Avicebron quoque Plato-
nicus in libro Fontis vita? fatetur, Patrem
universorum Deum omnia juxta verbum
intus conceptum egisse. — Ex quibus os-
tenditur, Deum in rerum productione ad
increatam et seternalem rerum rationem
similitudinemque prospicere :
quse similitudo
ac ratio est divina essentia, primum
et immediatum divinae objectum cogniti-
onis, non res creabilis aut creata.
At vero Scotus movet hanc qusestionem,
TJtrum in Deo sint relationes seternse ad
omnia scibilia ut quidditative cognita.
Videtur quod sic : quia secundum Au-
gustinum, idese sunt formse seternse in
mente divina : et non absolutse, ergo re-
spectivse ; et non nisi ad alia a se ut quid-
ditative cognita : ergo distinguuntur secundum
distinctionem illorum. Item, Avicenna
octavo Metaphysicse suse concedit
in Deo esse relationem Dei ut intelligentis
ad formas intellectas. Prseterea, Deus novit
distincte alia a se, et non nisi per distin-
ctas rationes cognoscendi, et illse non possunt
esse absolutse. Amplius, secundum
Augustinum, omnia in Deo sunt vita : non
vita creata, sed creatrix. Quod non est
verum loquendo de objectis formaliter in
se, ergo de rationibus ipsis formalibus. —
Contra : actus rectus est ante actum re-
flexum, ergo Deus prius intelligit alia
quam intelligat se intelligere : ergo si is-
tse relationes essent in Deo, essent in eo
ex natura rei, et non per actum intelle-
ctus considerantis illam intellectionem.
Quod autem in Deo est ex natura rei et
non ut cognitum, est reale : sicque in Deo
A esset realis relatio idealium rationum et
ad cognita, et per consequens realis dis-
tinctio earum ab invicem. Praeterea, qua
ratione essent in Deo relationes a?ternse ad
omnia cognita, pari ratione ad omnia vo-
lita ut vohta : et tunc illse relationes es-
sent reales, quoniam Deus prius vult alia
a se quam intelligat se velle ea.
Circa istam quaestionem notandum, quod
ad intellectionem alicujus tria videntur
concurrere, scilicet, objectum cognoscibi-
le, ipse intellectus, et ratio cognoscendi.
B Ponunt ergo aliqui relationes seternas es-
se in Deo ad alia a se cognita simplici in-
telligentia, et quod illse relationes sint in
divina essentia ut est ratio cognoscendi,
propter hoc quod nihil est ratio cognoscen-
di plura, prout ratio illa appropriatur aliquo
modo illis pluribus objectis cognitis.
Quod etiam confirmatur, quia cognitio fit
per simile : ergo rationem cognoscendi
oportet habere aliquam propriam rationem
similitudinis ad cognitum. Propter
istam determinationem et assimilationem
C rationis cognoscendi ad objectum, ponun-
tur relationes a^ternse tanquam rationes
determinantes essentiam ut est ratio intel-
ligendi, et ut ipsa essentia sit distincte
similis objectis cognitis. — Alii dicunt,
quod relationes illse sunt in essentia Dei
ut est objectum cognitum, quod intelligi-
tur omnino prima intellectione ut penitus
indistinctum. Verum ad hoc ut intelliga-
tur per eam creatura, intellectus divinus
comparat ipsam essentiam primo cogni-
tam, ad creaturam sub ratione imitabilis :
D sicque intelligendo essentiam ut imitabi-
lem, intelligit creaturam per illud objectum
primum sub tali relatione rationis
sic consideratum. — Est et tertia opinio
ponens alia qusedam.
Porro contra conclusionem in qua con-
cordant, videlicet quod illa? relationes ra-
tionis sunt necessario ponendse ut creatu-
rse distincte intelligantur a Deo, arguitur
primo sic:Rationes illse sunt cognoscibiles
ab intellectu divino, qusero ergo qua ra-
tione cognoscendi. Si aliis rationibus de-