Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN IN DIVINIS PERSONIS SIT ORDO 123
quorum ununi est superius, aliud infe- A Ex prseinductis demum distinctionibus
rius : quod potest esse dupliciter, utpote
loco et dignitate. Et hic ordo non est in
divinis. Ordo secundum antecessionem vo-
catur, dum unum est prius, alterum vero
posterius. Quod potest esse dupliciter :
primo, duratione seu tempore ; secundo,
naturali intelligentia seu cognitione, sicut
ens prius concipitur quam substantia vel
natura. Hic etiam ordo non competit in
divinis, quoniam tollit sequalitatem et si-
multatem, quorum ulrumque in divinis
perfectissime invenitur. Porro ordo origi-
nis seu emanationis, est productoris ad
productum : qui ordo est in divinis. —
Denique ordo dicitur alicujus dupliciter.
Primo, sicut ordinati : et sic convenit
divinis personis, quse modo ordinantur
prsefato ad invicem, non sicut ad finem.
Secundo, sicut rationis ordinandi. Sicque
vocatur ordo naturae, cui convenit vis pro-
ductiva : unde natura vocatur vis insita
rebus, ex similibus similia procreans. Et
ita essentia et natura differunt ratione :
quia essentia significatur in omnimoda
absolutione, non ut alterius principium
natura vero dicitur ut principium, et sic
dicit comparationem ad productionem seu
emanationem naturalem. Et quoniam ordo
substantise in rebus creatis naturalem di-
cit originem, duo includit, videlicet ema-
nationem et antecessionem. Gujus ratio
est, quoniam emanatio in creatis ponit di-
versitatem substantialem : propterea quod
in eis emanat, vocatur effectus ; et quod
producit, dicitur causa. Hinc causa descri-
bitur, ad cujus esse sequitur aliud in natura.
In divinis vero est emanatio ad quam
non consequitur diversitas essentise aut
naturse, idcirco nec prius posteriusve natura,
sed simul natura. Ideo in divinis non
recipitur nomen causse vel effectus, sed
principii, quamvis Grseci extenso nomine
utantur nomine causse pro principio. Itaque
in divinis est ordo naturse, non quo
alter sit posterior altero, sed quo alter sit
ex altero, ut Augustinus ait in littera. Hsec
Bonaventura.
;
solvuntur faciliter argumenta quse fiunt
ad partem utramque. Quod vero objicitur,
quod in seternitate non est ordo, verum
est de ordine successionis et durationis,
dignitatis et causalitatis, non naturse at-
que originis.
Insuper circa hsec quserit Petrus, an
aliquid creatum sit Deo sequale. Videtur
quod sic, quia Deus aut voluit aliquam
creaturam facere sibi sequalem et non po-
B luit, aut potuit et non voluit. Si voluit
nec potuit, non fuit omnipotens; si potuit
nec voluit, invidus fuit. — Ad quod re-
spondet : Impossibile est creaturam Crea-
tori sequari. Imo nec in natura, nec in
potestate, neque in operatione potest Deo
par esse, quoniam omnis creatura certis
limitibus terminatur, ut ait Hieronymus,
estque virtutis finitse, et in sua operatio-
ne requirit subjectum : ideo ab increata
essentia distat et deficit infinite. Ad objcctum
dicendum,quod Deus non voluit,nec
C ideo invidus fuit : quia nec creatura ex-
stitit capax, nec Deus naturali emanatione
produxit creata. Hsec Petrus.
Richardus prseterea quserit hic, an argumentum
B. Augustini sit validum, tali-
ter arguentis : Si Pater non genuisset Fi-
lium sibi sequalem,quum potuisset,fuisset
in eo invidia. Videtur quod non, quoniam
multa bona posset facere Deus quse non
facit, nec sequitur quod idcirco sit invi-
dus. In oppositum est auctoritas Augustini,
qui contra Arianos sic arguit. — Ad
D hoc respondet Richardus : Argumentum
hoc valet ratione materise, quoniam ratio
et natura Filii exigit ut in natura Patri
sequetur ; nec potuit Filium producere
sibi insequalem, quin fuisset imperfectio
et defectus in ipso Patre gignente. Quod
enim quis alteri non det perfectionem
cujus capax est, et quam ex sua ratione
ac natura requirit, et quse naturali ema-
natione convenit alteri, non caret invidia
aut impotentia. Hsec Richardus : cujus re-
sponsioni verba Bonaventurse concordant.