Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

184 1N LIBRUM I SENTENTIARUM. DIST. XXIV ; QUJEST. IV
voco : non quidem aequivocatione per ca-
sum et forlunam, ut canis et asinus, vas
et animal; sed aequivocatione analogiee ad
unum : e1 non sicut ens est analogum ad
substantiain et accidens,vel sanum ad ani-
mal et urinam. vel medicum ad artificem
et clysterem ; scd secundum analogiam
causati el exemplati ad causam atque ex-
emplar. — Si autem objiciatur : Qua?cum-
que dicuntur secundum magis et minus,
sunt comparabilia mutuo.Deus et creatura
dicuntur secundum magis et minus, quoniam
Deus est magis unus, bonus et sa- B
piens, quam creata : ergo sunt comparabi-
lia. Quse autem sunt comparabilia exstant
univoca, secundum Philosophum. Ad hoc
respondendum, quod Deus creator et cre-
ata non sunt proprie comparabilia : quia
quse comparantur, secundum comparatio-
nis naturam susceptiva sunt sequalitatis.
Idcirco abusiva est comparatio qua dici-
tur, Deus est magis unus quam crea-
tura; et tantum valet : Deus est magis
unus, quoniam est per se et primo imo
A
et incomparabiliter unus, ut causa et ex- C idcirco concedit unam personam alteri
emplar; et creatura, minus una, id est,
a Deo et ad Dei imitationem exemplata
atque relata, est quid unum.
OUarto
versitas.
QU^STIO IV
quseritur, An sit in Deo di-
Videtur quod sic. Tres enim superbenedictse
et superessentiales persona3 sunt D
tria supposita, et Augustinus in libro de
Trinitate affirmat quod sunt tria. Hilarius
quoque in libro suo de Trinitate ait : Pater
et Filius et Spiritus Sanctus sunt quidem
per substantiam tria, sed per consonantiam
unum. Doctores item scholastici in scri-
ptis suis interdum utuntur nomine diversi
ac diversitatis in divinis, ut patuit saepe.
In oppositum est auctoritas litterae.
Ad ha?c Thomas respondet : Circa fidem
Trinitatis fuerunt hareses dua? pernicio-
sa?. Una Arii, asserentis personas in essen-
tia differentes; alia Sabellii, affirmantis
quod solo nomine sint distincta?.. Concedenda
sunt ergo qua? utrique hseresi ad-
versantur, et neganda sunt quse utrique
sunt consona. Unde contra Arium quatuor
ponit Ecclesia, scilicet : essentise unitatem,
et ex hoc confitetur Deum unum, et ne-
gat diversitatem. Secundo ponit divina?
essentise simplicitatem : ideo confitetur
esse Deum simplicem, et negat eum esse
multiplicem ; et negat a Deo multiplicitatem
vel divisionem, quse ponit rationem
totius et partis, qua? simplicitati adversantur;
similiter separationem, quoniam
propter essentia? identitatem inseparabiles
sunt personse. Tertio ponit similitudinem
in natura deitatis prout significatur ut
forma qua?dam. Hinc fatetur Filium similem
Patri, et eum alienum esse a Patre
alie-
quoniam negat, quamvis sit alius :
num vocatur quod est a natura alicujus
extraneum. Quarto ponit indivisam virtutem
et magnitudinem trium personarum :
esse eequalem et parem, negatque ina^qua-
lem ac disparem. — Consimiliter Ecclesia
quatuor ponit contra Sabellium. Primo,
naturse communicationem suppositis plu-
ribus : ideo pra?dicat in Deo pluralitatem,
et excludit singularitatem. Secundo ponit
quod pluralitas ista non solum est ratio-
nis, sed etiam rei, quoniam sunt tres res :
ideo prsedicat in Deo distinctionem, ex-
cluditque unicum. Tertio ponit in rebus
istis esse originis ordinem : hinc asse-
rit in divinis discretionem, quse ordinem
quemdam importat ; et excludit confu-
sionem. Quarto ponit tres personas esse
unitas societate amoris, qui est Spiritus
Sanctus. Propterea confitetur in divinis
consonantiam atque consortium, solitudinem
vero excludit. — Hilarius ergo dicendo
Patrem et Filium ac Spiritum Sanctum
esse per substantiam tria, substantiam ac-
cipit pro hypostasi seu persona, et tria
pro tres, sicut et Augustinus. Ha?c Thomas
in Scriplo.