Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

I
UTRUM UNA PERSONA DIVINA SIT PRINCIPIUM ALTERIUS, ETC. 285
causa, qua? importat diversitatem, quoniam
causa describitur, ad cujus esse se-
quitur aliud ; nec finis respectu divina?
persona?, quia finis est principalior mediis
ordinatis in ipsum. Nomen vero produ-
cenlis et producti convenit in divinis :
quia possibile est productum producenti
a?quari. — Quum ergo objicitur, quod ad
principium sequitur prius, et prius dici-
tur per relationem ad posterius ; ad hoc
dist. ix. responsum est supra : et dici potest, quod
sicut juxta Hilarium, Pater est major, non
tamen est Filius minor ; sic quamvis Pater
dicatur prior, non tamen Filius posterior.
Ha?c Bonaventura.
Istud autem supra clarius est expres-
sum. Et quamvis Bonaventura hic dicat
quod principiatum dicitur in divinis, Tho-
tom. xix, mas tamen et alii quidam (ut patuit supra)
e s.
• ria
^jjgyj^ q U0(j principiatum non convenit
divina? persona? ob causam prsehabitam.
Istud tamen in quid nominis pro magna
parte stare videtur.
Denique Thomas : Ad significandum, in-
quit, divinarum originem personarum, uti
oportet nominibus competentibus modo
illius originis : in qua plane origine tota
essentia unius persona? in alia persona
suscipitur. Hinc ad designandum ordinem
illius originis non congruit nomen hoc,
causa. Primo, quoniam omnis causa vel
est extra essentiam, ut causa efficiens et
finalis, vel est pars essentia?, sicut mateet
forma. Secundo, quoniam omnis
causa habet ordinem principii ad esse sui
causati, quod per ipsam constituitur. Pa- occasio. Quamvis etiam nomen principii
ter autem non habet aliquem ordinem D quantum ad id a quo nomen ipsum impo-
principii ad esse Filii sui, quemadmodum nitur ad significandum, videatur a priori-
nec ad proprium esse, quum unum et
idem sit esse amborum, sicut et una es-
sentia. Ideo Pater non est causa Filii sui,
sed principium : quia principium dicit
ordinem originis absolute, non determinando
aliquem modum qui ab origine personarum
sit alienus. Invenitur namque
principium quoddam quod non est extra
essentiam principiati, ut punctus, a quo
fluit linea; et est quoddam principium
A quocl non habet influentiam ad esse prin-
cipiati, sicut terminus a quo dicitur prin-
cipium motus, et mane principium est
diei. Nomen vero auctoris addit super ra-
tionem principii hoc quod est non esse
ab alio. Ideo solus Pater dicitur auctor,
quamvis et Filius vocetur principiiim no-
tionaliter. Ha?c in Scripto.
In cujus verbis impugnari posset quod
ait omnem causam esse extra essentiam
rei vel esse partem essentia?. Quamvis
enim in rebus materialibus materia et
B forma sint partes essentise, secundum opinionem
multorum; tamen in substantiis
separatis forma est tota essentia, sicut et
ipsemet Thomas in tractatu suo de Esse
et essentia alibique fatetur.
Insuper in prima parte Summse, quse-
stione tricesima tertia : Principium, in- art. 1.
quit, nihil aliud significat quam id a quo
aliquid procedit. Quumque Filius procedat
a Patre, constat quod Pater sit ejus prin-
cipium. Gra?ci autem etiam dicunt Patrem
esse causam Filii. Sed Latini nomine cau-
C sa? non utuntur in divinis, propter causas
jam tactas. Principium namque communius
est quam causa, sicut et causa quam
elementum. Similiter Gra?ci concedunt Fi-
lium ac Spiritum Sanctum principiari :
quod non est in usu doctorum nostrorum.
Quamvis enim attribuamus Patri aliquid
auctoritatis respectu Filii ratione princi-
pii, nil tamen ad subjectionem minorationemve
pertinens attribuimus Filio aut
Spiritui Sancto, ut vitetur omnis errandi
tate sumptum, quia in creaturis principium
aliquo modo prius est principiato ; non
tamen prioritatem significat, sed originem.
Ha?c in Summa. — Ex quibus patet
solutio ad objecta.
iEgidius autem quamvis in conclusione
horum concordet cum Thoma, concedendo
quod Pater sit principium Filii et non
causa, declarationem tamen Thoma? re-
darguit. Quia ut ait ipse ^Egidius, sicut