Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

278 IX LIBROI I SENTENTIAROI. — DIST. XXVIII : QU.EST. IV
sensum quo id Thomas allegat. Sciendum A unilatem cum Patre in essentia, sed non
ergo, quod supra distinctione vicesima al- in communi notione qua ab eis persona
legantur verba Augustini contra Maximi- alia producatur. Quumque ratio imaginis
num Arianum probare conantem quod Fi- sit ens ab alio, indifferens illi in natura
lius minor sit Patre, quia genitus est ab et ratione naturse; ideo esse imaginem Pa-
illo. Quum enim sil genitus, accepit a Pa-
tre essentiam atque potentiam : ergo ex
se impotens est. Ad quod Augustinus re-
spondet, non sequi, Genitus est, ergo mi-
nor esi generante : quia eamdem acci-
piendo a Patre naturam ac potestatem per
generationem, a?qualis est Patri ; atque in
multis videmus, quod genitum accipit na-
scendo gignentis naturam. Ecce quod Au-
gustinus non dicit hoc, sed magis contra-
rium. Denique de ratione patris proprie
dicti, est quod habeat filium in natura
similem sibi. Nam pater sic definitur,
quod sit res producens sibi simile in na-
tura; vel pater est qui de sua substantia
producit sibi similem in natura : sicque
similitudo de ratione est. patris, et pater-
nitatem concernit. — Amplius, ipsemet
Thomas probat Filium esse imaginem Pa-
tris ratione originis seu suse processio-
nis, utpote generationis, quia procedit per
modum naturee et intellectus. Generatio
autem in divinis est ipsa paternitas ; et
si ratione ab invicem distinguantur in
quantum diversimode significantur, tamen
utrumque dicitur relative, quemadmodum
et origo atque processio.
Istud idcirco sic tango, quia doctores
prsecipui, imo et ipsius Thomse magistri
Alexander et Albertus, praefatam rationem
assignant, et alia qusedam affirmant quse
Thomas hic reprobat.
Alexander quippe : Imago, inquit, est
expressa similitudo, quse in creaturis de-
terminatur quantum ad figuram, quanlitatem
et materiam : in creaturis enim filius
materiam habet a patre. In divinis autem
determinatur simpliciter quantum ad naturam
et rationem naturse. Est enim Fi-
lius ens a Patre, communicans cum Palre
in natura, et ratione naturse, hoc est in
notione qua sunt unum principium Spiri-
tus Sancti. Porro Spiritus Sanctus habet
Iris convenit Filio, non Spiritui Sancto.
Ratio quoque imaginis posita ab Hilario,
convenit Filio tantum : quoniam nomine
speciei intelligit Hilarius non solum conformitatem
naturse, sed etiam communi-
tatem notionis. — Et. hoc est quod dicit
Richardus in libro suo de Trinitate : Si
B Filius recte dictus est imago Patris ratione
expressse similitudinis, cur non etiam Spi-
ritus Sanctus, qui utrique similis est et
sequalis? Sed hujus qusBstionis nodum (ut
credo) celeriter solvimus, si ad proprielalum
considerationem recurrimus. Commune
etenim est tribus personis, plenitudinem
omnem habere ; commune vero
Patri ac Filio, non tam habere quam dare
proprium autem Spiritui Sancto, eam ha-
bere nec alii dare. In hoc igitur solus Fi-
lius expressam similitudinem Patris in se
C habet et imaginem, quod sicut divinitatis
plenitudo manat de uno, ita de alio.
Insuper Filius vocatur multipliciter Pa-
tris imago. Uno modo, quasi effective :
quoniam Pater per Filium quasi per artem
exemplaremque rationem creaturis
imprimit sui imaginem, quemadmodum
artifex imprimit a?ri imaginem Herculis
ex imagine Herculis in suo animo consi-
stente. Et quia sicut a Patre per Filium
est in nobis imago creationis, ita a Spiritu
Sancto imago recreationis; idcirco Spiri-
D tus Sanctus Filii imago vocatur a Dama-
sceno. — Amplius, salvo semper meliori
judicio, Spiritus Sanctus non potest pro-
prie dici imago Filii, quum Filius sit ima-
go, sicque si Spiritus Sanctus diceretur
imago Filii, imaginis esset imago : quod
non convenit dicere. Et est exemplum :
Dum a re exteriori nascitur similitudo in
mente artificis, expressa imago est. Si aulem
per eam arlifex statuam operetur ad
similitudinem Herculis, non dicetur sta-
tua illa imago similitudinis consistentis in
;