Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

UTRUM IN DEO SIT VOLUNTAS, ET QUID SIT DIVIN^ VOLUNTATIS OBJECTUM 603
Et respondendum, quod divina essentia A tutem sic cognoscitivam, potest dijudicare
quandoque significatur ut substantia, ut
quum dicitur Deus aut Deitas ; quandoque
ut potentia, ut quum dicitur virtus ; interdum
ut habitus, sicut quum dicitur scien-
tia; aliquando ut actus, ut quum vocatur
voluntas : quo nomine designatur essentia
ut actus liber ab omni coactione in omne
quod placet. Hinc quamvis in Deo idem
sunt esse et velle, non tamen sequitur,
Deus vult illa et illa, ergo est illa : quia
est ibi commutatio prsedicamenti in ratio-
ne dicendi. Nempe quum dico, Deus vult
omnia, dico divinam essentiam ut actum;
sed quum dico, Deus est omnia, dico divinam
essentiam ut substanliam. Item, vo-
luntas Dei dum exprimitur cum respectu
ad creaturam, connotat effectum in crea-
tura ; non autem essentia Dei prout expri-
mitur verbo essendi. — Sed circa hoc
quseritur, utrum voluntas in Deo dicatur
absolute an respective. Dicendum, quod
interdum absolute, ut quum dicitur, Deus
vult se, vel, Deus vult; aliquando respe-
ctive, loquendo de relatione secundum ra-
tionem, ut quum dicitur, Deus vult omnia.
Insuper, quamvis in Deo sint idem scire
et velle, aliter tamen connotatur respe-
ctus ad creaturas in scientia quam in vo-
luntate :
quia quum dicitur, Deus vult res
esse, sequitur ipsas res esse, quia notatur
respectus ad res ut actualiter exsistentes.
Quum itaque dicitur, Deus vult se, non
connotatur respectus rerum exsistentium
actu : idcirco volendo se, non vult omnia,
quoniam seternaliter vult se, temporaliter
autem vult alia esse. Sed quum dicitur,
Deus scit res, non sequitur ipsas res esse :
quoniam res sciuntur a Deo non secundum
esse earum in rerum natura vel ac-
tu, sed ut in causa. Idcirco sciendo se scit
omnia. — Hinc quoque non dicitur omnivolens,
quia non vult omnia secundum
quod sunt, hoc est secundum ea quse ha-
bent ex se ipsis. — Ha?c Alexander.
Hinc Thomas : In omni (inquit) natura
in qua est intellectualis cognitio,invenitur
voluntas : quoniam omne quod habet vir-
conveniens et repugnans; et quod appre-
henditur ut conveniens, fit volitum seu
appetitum. Idcirco in nobis secundum du-
plicem cognitionem sensus et intellectus,
est duplex appetitiva : una sequens ap-
prehensionem intellectivam, qua? vocatur
voluntas ; alia sequens apprehensionem
sensitivam, qua? appetitiva in concupiscibilem
irascibilemque dividitur. Quumque
in Deo sit intellectualis cognitio, oportet
in eo voluntatem consistere : et hoc, omni
B imperfectione exclusa quse nostrse voluntati
solet esse annexa, ut appetere bonum
nondum adeptum, et in illud moveri. Hinc
voluntas Dei non dicitur proprie appetitus
rei, qui est rei absentis; nec divinee con-
venit voluntati tendere aut moveri in finem
extra se aut supra se, quum propria
bonitas sit ei pro fine.
Pra?terea, sicut Deus cognoscendo es-
sentiam suam, cognoscit universa quse
sunt ab ipso, in quantum sunt qusedam
suse veritatis similitudo; ita volendo et
G amando essentiam suam, vult omnia quae
sunt ab eo, in quantum habent suee simi-
litudinem bonitatis. Hinc id quod est primo
volitum a Deo, est sua bonitas tantum.
Alia vero vult in ordine ad suam propriam
bonitatem : non sic ut per ea aliquid
bonitatis acquirat, sed ut eis aliquid suse
bonitatis communicet. Et ideo liberalitas
est quasi proprium ipsius, secundum Avicennam
: quia ex sua operatione proprium
commodum non intendit. Divina ergo vo-
luntas est formaliter circa propriam bo-
D nitatem ut circa objectum : voluntas enim
directe est ipsius finis. Circa alia vero est
minus principaliter et quasi materialiter,
secundum quod ordinantur in finem supremum.
— Haec Thomas in Scripto.
Porro in prima parte Summae, qusestio-
ne nonadecima : Quemadmodum, ait, res art. i.
naturalis habet esse in actu per suam
formam, ita intellectus est actu intelligens
per intelligibilem speciem. Quselibet vero
res naturalis ad suam formam habet hanc
habitudinem, ut quando non habet eam,