Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

SECUNDUM QUAS CAUSAS JUDICANDUM STT ALIQUID POSSIBILE VEL IMPOSSIBILE 567
lud esse possibile, quod antequam fieret, A
impossibile putabatur : sicque virginem
parere, ante Incarnationem fuit possibile
possibilitate increata, sicut et mundum
fore, antequam fuit, verum fuit veritate
increata. De qua possibilitate nil cognove-
runt philosophi. Ha?c Antisiodorensis.
Porro Albertus videtur tertiae opinio-
ni potius adhfcrere : Possibile, inquiens,
semper ponitur circa aliquid ; atque secundum
formam et materiam illius circa
quod ponitur, de ipso est judicandum.Non
enim res omnes sunt eodem modo in po- B
tentia : idcirco possibile dictum de ipsis,
non dicitur modo eodem. Sed in eo quod
fit, est possibilitas in comparatione ad
causam efficientem. Qua?dam autem nominant
possibile ipsius materise cum dis-
positione contraria ad illud quod fertur
possibile : sicut quum dicitur, Virgo po-
test parere, csecus potest videre. Et tales
videntur non esse possibiles ante actum,
quoniam simul datur eis actus atque po-
tentia. Qusedam vero ordinantur sub fiendi
potentia, tantum sub ipsa virtute divina, C
sicut mundum possibile est fieri, et omne
creatum possibile est compleri. In his non
supponitur possibilitas nisi obedientiae ad
voluntatem Creatoris, non cum aliquo ad
contrarium disponente. Ideo conceduntur
illse esse possibiles potentia efficientis tan-
tum :
quamvis
minus proprie potentia
efficientis dicatur possibilitas, imo magis
proprie vocatur completa potestas ; pos-
actu, non inferunt suas potentias ante actum
in tempore prseterito, quoniam ante
actum nullam habuerunt potentiam ad illum
actum. — Quidam vero aliter dicunt,
utpote possibile et necessarium variari secundum
scientias, ita quod in naturali
scientia dicatur possibile secundum causas
inferiores, in theologia vero secundum
causas superiores. Quod non videtur, quia
simpliciler possibile, est ubique possibile;
et idem est de necessario et impossibili.
Hsec Albertus.
Videtur autem in hac re positio illa An-
tisiodorensis rationabilior esse,et prseindu-
ctis verbis Augustini amplius consonare,
in quibus jam dictum est : Dedit Deus p- 566!
naturis quas condidit, ut ex eis hsec fieri
possent ; neque enim ipse Deus ex eis ef-
ficeret quod ex eis fieri posse non ipse
prsefigeret. Si autem distinguendo quis di-
cat, Aliquid esse possibile seu impossibile
dupliciter, utpote naturaliter et superna-
turaliter; facililer pateret responsio.
At vero Thomas respondet : Aliquid di-
citur impossibile dupliciter. Primo abso-
lute,ut quse contradictionem includunt; et
taliter impossibilia, sunt simpliciter im-
possibilia, et non per respectum ad causas
superiores vel inferiores. Secundo aliquid
est impossibile, quod quantum in se est,
non est impossibile nec ratiofiem impossi-
bilitatis includit, sed in ordine ad aliquid.
Et in istis est distinguendum : quia possi-
bile dicitur secundum potentiam activam
et passivam, et utroque modo aliquid ap-
pellatur possibile et impossibile simpliciter
per comparationem ad suam causam
proximam activam vel materialem, cujus
conditiones sequitur ejus effectus. Verbi
gratia, materia remota statuse est terra et
sibilitas vero dicitur potentia materiae im- aqua, proxima vero materia, cuprum aut
perfecta ; potentia autem est ad utrumque lignum. Et dicimus statuam fieri posse ex
communis. Itaque mihi apparet quod ist.se D cupro, non ex terra : hoc quippe solum di-
sint falsse, Virgo potest parere, csecus pocimus esse in potentia in aliquo absolute,
test videre :
quod ponitur
quia virtute nominis circa
potentia, significatur dispo-
quod potest educi de materia uno motore,
ut nono Metaphysicse dicitur. — Dicendum
sitio et necessitas ad contrarium ejus quod ergo, quod omnes effectus qui sunt imme-
dicitur posse fieri. Unde talia posita in diate ipsius Dei, non per causam secundam
mediam, ut creatio, justificatio, glorificatio,
judicandi sunt possibiles vel impossibiles
secundum causam superiorem divinam.
Nihilo minus aliqui eorum possunt judi-
cari possibiles secundum causas passivas
inferiores, qui scilicet in inferioribus ha-