Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

334 IN LIBRIM I SENTENTIARUM. — DIST. XXXII ; QI.EST. I
ne essentialiter dicta, tamen appropriabili A diligilur, quse et Spiritus Sanctus est, agat,
Spiritui Sanclo. Contra hos est quod secundum
hanc opinionein Spiritus Sanctus
non removeretur a Patre et Filio, quum
Pater et Filius dicuntur diligere Spiritu
Sancto, quia et Spiritus Sanctus diligit
unamquamque divinam personam essentiali
dilectione: sed Augustinus dicit, quod
Spiritus Sanctus non est alter duorum quo
genitus a genilore diligitur. — Tertii sequuntur
Simonem Tornacensem, dicentes
quod propositio illa sit vera ac propria,
sic quod ablativus construitur in ratione
signi (contra quod disputatum jam est). —
Quarta est opinio Antisiodorensis (contra
quam etiam jam disputatum est ab Ale-
xandro). Attamen opinionem illam salvan-
do, dici posset quod duplex est forma,
puta interior atque exterior. Interior, quae
confert esse. Exterior duplex est : una
continens et terminans rem, ut locus;alia,
ad quam fit res, ut exemplar aut para-
digma. Et nullo horum modorum dicitur
ablativus ille construi in habitudine quasi
causae formalis, sed est quasi forma quse
habet actum formse et cadit ab actu causse.
Quum enim dico, Causa formalis, duo
dico, videlicet : causalitatem, et hoc habet
influentiam super causatum; et formam,
quae habet multos actus, utpote dare esse
et rationem, terminare, unire : et in hoc
ultimo actu Spiritus Sanctus est quasi forma
Patris ac Filii, quoniam unit eos, non
effective, sed sicut id in quo uniuntur,
quod per ablativum illum significatur. Et
per hoc solverentur objecta.
Quinta opinio est, quod quum dicitur,
Pater et Filius diligunt se Spiritu Sancto,
ablativus ille construitur in ratione effe-
ctus, et non causae aut signi. Et hsec vi-
detur esse opinio magistri Hugonis de
S. Victore in epistola de processione Spi-
rilus Sancti ad B. Bernardum, dicentis :
Pater diligere dicitur Spiritu Sancto, quod
non ita intelligitur, quasi Spiritus Sanctus
auctor aut origo exsistat quod Pater est,
et pro suo arbitrio amat quod amat; sed
quod Pater eam dilectionem qua Filius
atque illius auctor el origo consistat. Di-
citur ergo Paler Spiritu Sancto diligere,
non quod Pater per eum habeat dilectionem,
sed exhibeat et impendat. — Et ad
hoc Ilugo inducit quod Pater, secundum
Scripturas et Sanctos, operatur per Filium,
non quod a Filio accipiat aliquid, sed
quod potentia? operativse est auctor in Fi-
lio. Verum contra hoc esse videtur, quod
quum dicitur, Pater operatur per Filium,
notatur effectus in creatura in quam trans-
B it opus; quum vero dicitur, Pater diligit
Filium Spiritu Sancto, aut econverso, non
notatur aliquis effectus in quem transeat
dilectio, sed potius significatur transire in
Filium, vel econtra in Patrem, quum di-
citur, Filius diligit Patrem Spiritu Sancto.
Sed ad hoc respondent prsefatse opinionis
sequaces, quod quamvis in preetactis lo-
cutionibus Pater et Filius distinguantur
quasi materise ac termini dilectionis, non
est tamen ita in re ; sed magis Pater et
Filius sunt res subsistentes a quibus egre-
C ditur actus dilectionis, et Spiritus San-
ctus est terminus dilectionis seu actus
illius : quia divina natura dupliciter com-
municatur, videlicet per generationem et
spirationem, quse spiratio importatur per
dilectionem. Hinc quemadmodum quum
dicitur, Pater dicit Verbo, per Verbum no-
tatur non ratio dicti ex parte dicendi, sed
potius quasi effectus actus ipsius ; ita
quum dicitur, Pater et Filius diligunt se
Spiritu Sancto, notatur materia diligendi
quasi effectus per ablativum illum, Spiritu
D Sancto.
Verum quoniam modus ille loquendi
extraneus est, potius puto, quod ablativus
ille construitur in habitudine exsistentis
de principio, quod habet actum quasi for-
mee in uniendo. Et haec est sexta positio,
quse complectitur duas, videlicet quartam
et quintam quantum ad id quod recte di-
cunt. Estque simile quum dicitur : Pater
dicit Verbo. Per ly Verbo significatur ex-
sistens de principio, scilicet Filius, qui est
de Patre per actum dicendi ad intra, quasi