Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

Porro Albertus breviter solvit, dicendo : A
Augustinus dicens, Qui proximum diligit,
consequens est ut preecipue ipsam dile-
ctionem diligat, arguit secundum quod
causa exemplaris accipitur in exemplato.
Ideo sensus est : Diligens Deum, diligit
dilectionem in exemplari, videlicet in in-
creato amore, secundum quod illud exem-
plar resultat in amore creato. Caritas quip-
pe increata resultat atque resplendet in
caritate creata, sicque in illa tanquam in
AN CARITAS SIT EX CARITATE DILIGENDA 19
speculo suo diligitur.
bona volumus propter ipsum ; alio modo,
Thomas vero respondens diffusius : Ali- B sicut bonum quod amico volumus : et sic
quid, inquit, est diligibile dupliciter : pri- caritas per caritatem amatur, non primo
mo, sicut ratio dilectionis ; secundo, sicut
objectum : quemadmodum color videtur
tanquam objectum, lux vero ut ratio per
quam color exstat visibilis actu. Caritas
demum sumitur tripliciter : primo, pro
caritate increata; secundo, pro habitu ca-
ritatis ; tertio, pro actu ipsius. Quodlibet
autem istorum trium est ratio diligendi,
et etiam esse potest caritatis objectum
(proximum namque diligimus in quantum
Deus in ipso inhabitat, caritatisque habi- C
tum habet et actum ejus exercet) : sicque
diliguntur ut ratio diligibilis in quantum
diligibile. Si autem considerentur in se,
sic adhuc diliguntur ut objectum dilecti-
onis. Verumtamen non sic diligitur habi-
tus aut actus caritatis dilectione amicitiae
vel benevolentise, quse inanimatorum esse
non potest, secundum Philosophum octavo
Ethicorum; sed dilectione cujusdam
complacentise, secundum quod diligere di-
cimur id quod approbamus et quod volu- C33, amare, est alicui bonum velle. Motus
mus esse. Hsec Thomas in Scripto. D ergo amoris tendit in duo, puta in bonum
Porro in secunda secundae, qusestione quod quis vult sibi et alteri, atque in eum
cui vult bonum. Amore itaque concupi-
vicesima quinta, articulo secundo : Cari-
tas, ait, amor quidam est. Amor autem ex
natura potentise quam perficit et actuat,
habet quod possit supra se ipsum refle-
cti. Quum enim voluntatis objectum sit
bonum universale, quidquid sub ratione
boni continetur, potest sub actu cadere
voluntatis : et quoniam ipsum velle, est
quoddam bonum, potest voluntas velle se
velle ; quemadmodum intellectus, cujus
objectum est verum, intelligit se intelli-
gere, quum et hoc sit quoddam verum.
Sed amor etiam ex ratione propriee speciei
habet quod supra se ipsum reflectatur,
quoniam est spontaneus motus amantis in
amatum. Unde ex hoc ipso quod quis
amat, amat se amare. Caritas vero non est
simplex amor, imo habet amicitise rationem,
quum sit amor cum benevolentia.
Porro per amicitiam amatur aliquid dupli-
citer : uno modo, sicut ipse amicus, cui
modo. Caritas namque est bonum illud
quod cupimus omnibus quos ex caritate
diligimus. Et eadem ratio est de beatitu-
dine aliisque virtutibus, an scilicet ex ca-
ritate sint diligendae. Hsec in secunda se-
cunda?.
Concordat Petrus, adjiciens : Est dilectio
concupiscentise large sumptse, quse est bo-
ni non habiti ; et est dilectio complacentiae,
quse est boni habiti ut maneat : et
hee dilectiones sunt tam circa animata,
quam circa inanimata. Est quoque dile-
ctio amicitise, quse est respectu animatorum
conformium in natura ; et est dilectio
benevolentia?, quse solum est respectu animatorum
: et hae dua3 tantum sunt anima-
torum, prassertim ratione utentium. Hsec
Petrus.
Hinc quoque in prima secundse, qua^-
stione vicesima sexta, Thomas disseruit :
Secundum Aristotelem secundo Rhetori-
scentise amantur ea quee aliis cupiuntur,
ut cibus, equus, pannus, pecunia. Amore
autem amicitise amantur rationales crea-
turse quibus bona optantur. Heecque amoris
divisio quasi analogica est. Quse enim
amantur amore concupiscentiae, non aman-
tur proprie nec propter se, sed desiderantur
ac referuntur ad eos qui amore
amicitise diliguntur, qui et proprie diligi