Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

est causa, scilicet : efficiens et non con- A
servans, ut domificator respectu domus;
qusedam efficiens et conservans, ut sol re-
spectu luminis in aere. Sicque productio
et conservatio sunt duse actiones causantis.
Quamvis ergo Deus non sit immediata
causa omnium quantum ad productionem,
est tamen immediata causa omnium quantum
ad conservationem. Ha?c Durandus.
UTRUM DEUS SIT IN OMNIBUS REBUS 439
Gujus responsio quantum ad hoc quocl proportionato. Vel accidit propter imper-
ait Deum non esse omnium immediatam fectionem agentis in quo est defectus vir-
causam quantum ad productionem, non tutis activse : propter quem defectum pri-
videtur consonare prseinductis ex Alexan- B us agit secundum formam imperfectiorem
dro, Thoma, Alberto, Bonaventura, Udal- quam perfectiorem, sicut corruptibile gerico
: secundum quorum doctrinam jam nerans prius alterat quam generet. Si igi-
habitam, Deus est omnium et singulorum
causa efficiens, et nunquam est alicujus
causa efficiens solummodo mediata. In li-
bro quoque de Causis probatur, quod in
omni causato et opere, causa prima plus
influit quam qua?cumque causa secunda :
et hsec est doctrina SS. Augustini, Hilarii
et Anselmi.
Amplius Scotus hic movet hanc quse-
stionem, Utrum ex hoc quod Deus ubique C
est secundum suam potentiam, necessario
concludatur quod ubique sit prsesens secundum
suam essentiam, hoc est, utrum
omnipotentia inferat immensitatem. Et re-
spondet : Agens causatum potest agere
ubi non est; communiter tamen oportet
quod sit immediatum cuilibet sibi proximo
passo in quod agit, quamvis interdum
non agat in illud actione ejusdem rationis
cum actione qua agit in remotum : ut
piscis mordificans manum piscatoris, et agente, nec propter priorem generationem
non mordificans rete. Quandoque autem in D imperfectioris. Videtur ergo quod talis om-
proximum passum non agit eadem activa nipotentia sit ratio agendi in quodcum-
potentia qua in remotum :
quemadmodum
corpus cceleste generans mineram in vi-
sceribus terrse, vel aliquod mixtum animatum
vel non animatum hic in terra,
agit sua forma substantiali, quia non sub-
stantia non potest generare nec facere
substantiam, nec accidens aliquod in me-
dio potest esse ratio generandi substan-
tiam. Est ergo forma corporis coelestis
potentia activa agens in remotum absque
hoc quod corpus illud agat in proximum
secundum eamdem potentiam, quamvis
agat etiam in propinquum secundum aliam
activam potentiam. Sed hoc accidit,vel
propter conjunctionem istarum potentiarum
duarum activarum in eodem, quarum
utraque est activa, et una habet proximum
pro passo proportionato, et alia forma
activa habet remotum pro passo sibi
tur prius tollamus talem concursum duarum
potentiarum ab ente creato, atque
secundo tollamus ab eo istam imperfectionem,
ita quod non oporteat ipsum prius
producere imperfectius, non videtur ali-
qua ratio quare non erit praesens remoto
secundum potentiam secundum quod est
modo prsesens sibi in ratione activse potentise
: et tamen non aget in propinquum
illa potentia, sicut nec modo ; et hoc ma-
xime, si illa potentia secundum quam agit
in remotum, sit simpliciter potentia activa
perfecta : quanto enim perfectior forma
est in creatis, tanto videtur esse ratio
agendi in remotius.
Ex hoc ad propositum videtur quod om-
nipotentia, quse est simpliciter perfecta
activa potentia, non requirat actionem in
unum passum prius quam in aliud, nec
propter diversas potentias concurrentes in
que, et producendi quodcumque possibi-
le, licet per impossibile Deus non esset
ubique. — Et secundum hoc, videtur tenenda
negativa pars conclusionis, videli-
cet quod possit agere ubi non esset per
casum. Et confirmatur sic : Si enim om-
nipotentia est voluntas ad cujus velle se-
quitur rem esse, quum possit seque velle
distans sicut propinquum, videtur quod
si Omnipotens per impossibile esset in