Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN CARITAS QUOLIBET ACTU DILECTIONIS INTENDATUR SEU AUGEATUR 45
mota, et sequens actus magis disponit,
sicque deinceps, secundum quod ex multis
actibus bonis pervenitur ad ultimam
dispositionem, in quantum actus sequens
semper agit in virtute omnium praecedentium
actuum : ut patet in guttis cavanti-
bus lapidem, quod non quaelibet aliquid
aufert de lapide, sed prsecedentes dispo-
nunt, et ultima in virtute praecedentium
agens, in quantum invenit materiam dispositam
complet cavationem. Nempe quum
homo sit libere agens, potest agere secundum
totum suum posse et item remisse
naturalia vero ex necessitate agentia, operantur
semper secundum suum extremum
posse. — Itaque dum homo caritatem non
habens, movetur et prseparat se ad salutem
secundum totum posse suse bonitatis
naturalis seu acquisitse, tunc uno actu
obtinet caritatem ; si autem remissius se
disponat, requiruntur plures actus. Con-
formiter, quando homo in caritate exsi-
stens, operatur bonum ex tota virtute suse
naturae et virtutis infusae, tunc uno hujusmodi
actu sufficienter disponitur ad ca-
ritatis augmentum, et mox recipit illud,
nisi ipsemet obicem ponat. Si autem ope-
retur remissius, dispositi» est remota, et
potest per plures actus bonos ad caritatis
augmentum pertingere, non tamen de necessitate,
quoniam homo quantumcumque
dispositus, potest non agere secundum
dispositionem hujusmodi : quod non con-
tingit in dispositionibus non voluntariis,
ratione jam dicta. Hsec Thomas in Scripto.
Porro in secunda secundse, qusestione
vicesima quarta, respondet sic : Spirituale
caritatis augmentum quodammodo simile
quod in animali-
est corporali augmento :
bus et plantis non est motus continuus
sicut motus localis; sed per aliquod tem-
pus operatur natura ad augmentum disponens
et nihil augens actu, et postmodum
actualiter augens. Sic non quolibet actu
caritatis caritas ipsa augetur; sed quilibet
caritatis actus disponit ad ejus augmen-
tum, in quantum ex uno actu caritatis
homo redditur promptior ad actum con-
;
A similem, sicque habilitate crescente, homo
prorumpit in actum ferventiorem,quo ten-
ditur ad caritatis profectum, et tunc caritas
augetur in actu : quemadmodum et
in generatione acquisitse virtutis non qui-
libet actus bonus parit virtutem, sed dis-
positive cooperatur, et ultimus qui ex-
stat perfectior, in virtute prsecedentium
agens, perducit virtutem in actum. Haec in
Summa.
Goncordat Richardus, dicendo : Caritas
non augetur quolibet actu, secundum quod
B communior tenet opinio, sed quolibet actu
caritatis ita perfecto atque intenso quod
voluntas per caritatem sibi inexsistentem
nequit elicere intensiorem. In ceteris ac-
tibus quos non elicit secundum totum
suum conatum, non meretur uno actu
caritatis augmentum, sed quum actus ta-
les toties multiplicaverit quod eequivalent
uni actui secundum totum posse elicito,
probabile est quod tunc Deus caritatem
auget in nobis : qui sicut caritatem per
creationem infundit, concurrente disposi-
C tione nostra ad gratiam, sic ipse caritatem
auget per nostrarum exercitia actionum.
Hsec Richardus.
Circa heec scribit J]gidius : Quamvis
secundum Philosophum secundo Posteriorum
et primo Metaphysicae, memoria ge-
neretur in nobis ex multis actibus sensi-
tivis, interdum tamen magis generatur in
nobis ex actu uno sensus, quam ex multis
: sicut dum aliquid magnum, mirum
insolitumque videmus cum ingenti affectu
et admiratione. Sic interdum ex uno actu
D caritatis toto conatu elicito, caritas in no-
bis augetur. — Triplex quoque ponitur
causa cur non quolibet actu caritas aug-
mentatur, secundum tria qua? Philosophus
adscribit virtuti. Unum est, quod est circa
bonum difficile, quia consistit in medio, a
quo facile est deviare, et difficile est il-
lud semper attingere. Secundum est, quod
virtus dicit permanentiam quamdam, quia
est stabile bonum, utpote habitus. Tertium
est, quia inclinat ad bonum per modum
naturee : propter quod certior dicitur