Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

UTRUM DEUS POSSIT AUT POTUERIT CREATURAS FACERE MELIORES, ETC. 893
vel aliud, specie simile huic, melius isto A a communi doctrina doctorum preecellentium
aliena. El nimis prolixuui est singula
(quouiam quaestio eadem esl); sic diceudum,
quod quum universum sit unum ag-
gregatione plures continens partes haben-
tes ordinem inter se et ad finem, bouitas
ejus consistit in tribus, puta, in bonitate
partium, et in bono earum ordine inter
se, atque in ordine bono earum ad finem.
Ordo autein proprie consistit in speciebus.
Sed non constat quod universum possit
meliorari quantum ad plurium specierum
productionem, quoniam species rerum posque per modum infinite eminentiorem, tosibiles
sunt finita?, estque incertum an B tumque universum sit ut punctum respe-
imo videctu illius : imo plus occumbit, distat et
omnes sint productee vel non :
tur probabile quod omnes productse sint,
quum non appareat ratio curqueedam productse
sint, et qusedam non ; et tunc non
posset universum meliorari per novarum
partium productionem. Si vero omnes spe-
cies illse non sunt productee, tunc produ-
ctione earum posset universum meliorari;
sed melioratum haberet se ad se ipsurn,
sicut totum ad partem. — Si vero agatur
de melioratione per intensionem bonitatis
partium nunc exsistentium, sic meliorari G
non queunt quoad bonitatem substantia-
lera, sed accidentalem, ut dictum est, et
per consequens totum : sic tamen ut par-
tes meliorentur proportionabiliter, ut ali-
qui dicunt; aliter non maneret harmonia
inter partes. Quod non intelligo, nisi grandem
latitudinem habeat illa proportio :
quia in statu innocentiee natura humana
fuit multo majoris perfectionis quam post-
ea : non tamen ob hoc ceteree partes uni-
versi erant proportionabiliter meliores.
Hinc dico, quod Deus potest meliorare D
universum, meliorando partes ejus, vel
omnes, vel quasdam, vel unam tantum.
Nec tamen ob hoc solvitur harmonia uni-
versi : quoniam principaliter consistit in
gradu et proportione essentialium perfectionum
ac bonitatum, quee manent; se-
cundario autem consistit quantum ad esse
naturee in cursu ac habitudine quam ha-
bent inferiora inter se ex influxu ccele-
stium corporum. — Heec Durandus.
In cujus scriptis contenta sunt multa
T. 20.
prosequi : quee etiam pro majori parte
aptiorem alibi habent locum. Breviter autem
tangendo, rude videtur quod ait, bonum
creatum increato bono conjunctum
constituere majus bonum quam sit solum
increatum bonum, quum quidquid sit bo-
nitatis in crealuris, totum contineatur in
superditissimo et superperfectissimo Deo
superessentialiter, idealiter, causaliter, at-
deficit a Deo, quam punctum a linea,
quum et punctum sit reductive in genere
quantitatis, Deus autem omne genus in
infinitum transcendit. — Deinde quod di-
cit, universum uno modo accipi prout in-
cludit Deum, est impropriissime dictum,
quum Deus supergloriosus sit extra omne
genus et ordinem, nec cadat cum creatura
in numerum. Unde divinus Dionysius fre-
quenter testatur, quod ipse non est aliquod
entium, sed universis et singulis
superessentialiter superlocatus. — Deinde
quod ait, Deum non posse producere mundum
alium ab isto mundo specie differentem,
habet specialem difficultatem, videlicet
an Deus posset producere mundum
cujus species et genera essent aliarum categoriarum
quam species et genera mun-
di istius : de qua difficultate pertranseo
modo. — Amplius, qualiter species crea-
biles ac possibiles sint finitee vel infinitee,
dictum est ante. Verumtamen omnes pree- Cf. dist.
allegati doctores fatentur
xxxvi, q. 3
Deum omnipo-
tentem posse producere species multas
supra angelum summum. Nec infinita illa
potentia potest in tanta, quin posset in
innumerabiliter plura. Cur vero non creavit
species omnes, sed potius unam quam
aliam, respondet Scriptura : quia in numero,
pondere et mensura constituit om-
nia; et quia in sapientia condidit univer-
sa; et quis cognovit sensum Domini? etc.
Postremo Scotus hic queerit, utrum Deus
possit res facere aliter quam ab ipso est
38
De Coelest.
Iiier. c. iu,
xiu ;
de Di-
viu.nom. c.
v ; epist. ad
Tit.
xliii, q. 2.
Sap.xi, 21.
Ps. ciii, 24.
Rom.xi.3 i.
;