Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

296 IX LIBRUM I SENTEXTIARUM. — DIST. XXX ; QUjEST. I
quod semper seu ab seterno : quia hoc no- A
men, ereator, nominat eausam agentem
per intellectum et voluntatem; ideo quam-
vis soli conveniat Deo, et gratia essentiae
ac omnipotentia? suse, non tamen ab seter-
no, quoniam libere agit. Quidam vero di-
cunt, quod couvenit Deo per accidens, et
distinguunt duplex per accidens, scilicet,
accidens inhserens, et accidens gratia alte-
rius conveniens, quod est extraneum, nec
propter se inest vel non per se : sicque
dicunt, quod convenit Deo esse creatorem
gratia connotati in creatura, et non gratia B
sui. Sed hoc ego non audeo dicere quod
Deo conveniat aliquid non gratia sui, quoniam
connotato potius convenit esse gra-
tia divina? essentia?, quam econtra. Idcirco
mihi videtur, quod hujusmodi verba seu
nomina designant divinam essentiam cum
habitudine ad creatum in modo signifi-
candi cui subest actus primi agentis : qui
actus quamvis sit idem substantialiter
cum Deo, tamen aliter significatur, et
convenit Deo gratia potentia? suae agen-
tis. Nec tamen convenit ab seterno, quo- G
niam habitudinem illam quam simul cum
essentia divina importat, non facit intel-
lectus noster sine creatura ad quam Crea-
tor se habet : qui licet uno modo se habeat
ab seterno, et non modo creet, modo
non creet, quantum ad se, ut scilicet in
se ipso unquam aliter et aliter se habeat
nihilo minus creatura modo creatur, non
ante : et hoc, propter sapientiam Dei pra?determinantem
ac preeordinantem exitum
creaturarum in esse. Idcirco non sequitur
ali- D
quod semper Deo conveniat : quoniam
ter est in voluntarie agentibus, aliter in
his qua? agunt per solam naturam prseter
intentionem et voluntatem. Ha?c Albertus.
Ha?c in Summa sua, libro secundo, ait
significantium sub-
Udalricus : Nominum
stantiam Dei primo et non ex consequen-
ti, qua?dam solam dicunt divinam subslan-
tiam, ut omnia nomina substantialia quse
Deo conveniunt ab seterno; qua?dam con-
notant effectum in creatura, ut dominus,
rex, creator, qua? dicuntur de Deo crea-
;
tura exsistente, ad quam Deus significatur
referri : nam relativa simul esse oportet.
Isti tamen respectus non sunt realiter nisi
in creatura. Nam quamvis in ad aliguid
non sit motus per se, eo quod relativa
sint formse simplices non habentes medium
ut possint successive fluere de non
esse ad esse, ut requirit natura motus
tamen in ad aliquid est motus per ac-
cidens : quia
realis relatio consequitur
motum, quoniam semper fundatur super
aliquid absolutum. Nomina autem temporaliter
dicta de Deo, significant divinam
essentiam sub ratione creantis aut dispo-
nentis creaturam. Porro quod necessarium
sit multa de Deo dici ex tempore, proba-
tur faciliter. Nam Filius Dei ait : Pater joann.v,
meus usque modo operatur, et ego operor.
Ex novo autem effectu novus innascitur
creatura? respectus ad causam suam agen-
tem. Et hoc significatur dum Deus desi-
gnatur in nova et temporali habitudine ad
creaturam. Horum nominum qua^dam pra?dicantur
de Deo per causam, sicut quum
dicitur : Deus noster, refugium et virtus, ps . xlv,2.
adjutor, etc. — Ha?c Udalricus, qui plura
scribit de his : qua? omitto, quia coinci-
dunt cum prsedictis.
Verum verbis Udalrici videtur objici
posse, quod etiam substantia? separata?, in
quibus non est motus proprie (successivus
pra?sertim) secundum philosophos, habent
realem relationem ad Deum, qua? non vi-
detur consecuta motum hujusmodi, nec
per motum talem innata.
Consonat Thomas : Necesse est, inquiens,
aliqua de Deo dici ex tempore. Quum
enim esse cujuslibet rei fluat a Deo, non
solum esse universi, sed et cujuslibet par-
tis ejus, oportet quod Deus designetur
cum habitudine principii ad ea qua? sunt
ab ipso. Imo etsi mundus ponatur semper
fuisse, ut quidam senserunt philosophi,
oportet quod nomina designantia habitudinem
illam, non ab aeterno dicantur de
Deo : quia relatio secundum actum, exigit
duo extrema actualiter esse. Idcirco non
potest Deus referri ad creaturam ut actua-
;
l7 -