Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN PROPRIETATES REIATIV.E CONSTITUANT IN DIVINIS PERSONAS, ETC. 209
ligantur distincta, necesse est eorum di- A At vero de hac re Albertus non scribit
stinctionem intelligi per aliquid utrique
intrinsecum, sicut in rebus creatis, per
materiam vel per formam. Origo autem
rei non significatur ut aliquid ei intrin-
secum, sed ut via qusedam a re vel ad
rem : sicut generatio significatur ut via
ad genitum, et ut a generante progre-
diens. Ideo esse non potest ut generans
et genitum sola distinguantur generatio-
ne, sed oportet intelligere tam in gene-
rante quam in genito ea quibus ab invicem
distinguuntur. Sed in divinis personis
non potest intelligi nisi essentia, et rela-
tio sive proprietas ; quumque in essentia
conveniant, relinquitur quod per relatio-
nes distinguantur. Secundo, quia distin-
ctio in divinis personis non est sic intelli-
genda quod aliquid commune dividatur in
eis, quia essentia communis remanet in-
divisa; sed oportet quod ipsa distinguentia
constituant res distinctas. Sic autem
relationes seu proprietates distinguunt vel
constituunt hypostases seu personas, in
quantum sunt ipsse personse subsistentes,
quemadmodum paternitas est Pater, quoniam
in divinis non differt abstractum et
concretum. Sed contra rationem originis
est quod personam constituat : quia origo
active sumpta, significatur ut progrediens
a subsistente persona, sicque prsesuppo-
nit eam ; origo vero passive accepta, sicut
nativitas, significatur ut via ad personam,
et nondum ut eam constituens. — Unde
melius dicitur quod personae distinguuntur
relationibus, quam origine. Quamvis
enim distinguantur utroque, prius tamen
ac principalius per relationes secundum
modum intelligendi. Nempe hoc nomen,
pater, significat non solum proprietatem,
sed etiam hypostasim ; sed hoc nomen,
genitor, vel generans, significat tantum
proprietatem : quia hoc nomen, pater, si-
gnificat relationem quse est distinctiva et
constitutiva personse ; hoc autem nomen,
generans, seu genitus, significat originem
quee nec est constitutiva nec distinctiva
personse. Hsec Thomas in Summa.
T. 20.
diffuse, sed introductis ad utramque partem
motivis respondet : In speciebus re-
lationis nihil sic competit in divinis sicut
relatio originis, qua alius est ab alio, et
per hoc distinguitur ab eo. Ex quibus ver-
bis elicitur, quod positio Thomse concordat
Alberto.
Petrus quoque his consonans : Proprie-
tates, inquit, in divinis personis sunt prin-
cipium distinguendi, in quantum refe-
runtur ad alterum; et etiam principium
B exsistendi seu constituendi, in quantum
dicunt originis principium. Nam quum in
divinis tantum sint duo prsedicamenta,
substantia et relatio, nec possit esse personarum
distinctio penes substantiam, oportet
ut sit penes relationem. Harum autem
relationum simpliciores sunt quse imme-
diatius se habent ad substantiam, ut sunt
relationes originis : idcirco per hujusmodi
relationes oppositas est distinctio personarum.
Omnis namque distinctio fit per
oppositionis naturam. Quum ergo in om-
C nibus aliis oppositis unum extremorum
perfectum sit, alterum imperfectum, praeterquam
in relativis, etc.,, ut supra in verbis
Thomse. Hsec Petrus. — Verumtamen
huic ultimo verbo videtur objici posse,
quod etiam in relativis unum extremorum
perfectum est respectu alterius, aliud im-
perfectum, ut patet in his relativis : do-
minus, servus ; magister, discipulus ; cau-
sa, causatum ; et consimilibus.
Prseterea circa hsec partim aliter sentire
videntur Alexander, Bonaventura, et alii
D quidam.
Bonaventura quippe hic loquitur : Quidam
dicunt, quod in divinis proprietates
non solum dant personis innotescere, sed
etiam esse, hoc est, proprietates relativse
non solum sunt principia cognoscendi seu
manifestandi personas, sed etiam consti-
tuendi distinguendique eas. Alii dicunt,
quod proprietates non sunt ratio distinguendi
personas, sed cognoscendi et ma-
nifestandi distinctionem earum. Videtur
autem utraque opinio aliquid probabilita-
14