Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN DIVISIO NOMTNUM DIVINORUM IN LITTERA SUFFICIENTER PONATUR 145
qusedam per translationem. Sed Trinitas
nullo horum modorum praedicatur de Deo.
Verum hoc et consimilia argumenta ex
responsionibus patebunt doctorum.
Itaque ad istud Albertus respondet : Di-
visiones nominum divinorum a Sanctis
assignatse, sufficientes sunt; sed non accipiuntur
eodem modo. Divisio autem Am-
brosii trimembns, ad bimembrem redu-
citur. Omne enim nomen dictum de Deo,
aut dicitur proprie proprietate rei, aut per
translationem similitudinis rei. Si proprie,
aut dicit proprietatem qua persona a per-
sona distinguitur, aut dicit essentiam. In
has namque divisiones incidit omne nomen
dictum de Deo. Primse autem divisi-
onis hsec ratio est, quoniam nomen dicit
et id a quo imponitur, et id cui imponitur.
Res cui nomen imponitur, secundum
Grammaticum, est substantia nominis ; id
vero a quo nomen imponitur, quum sit
principium intelligendi rem quse signifi-
catur per nomen, est qualitas nominis. Et
hoc a quo nomen imponitur, aut per prius
est in Deo et per posterius in creatura :
sicque convenit proprie Deo, ut Pater, Fi-
lius, bonitas, sapientia, virtus. Si vero id
a quo nomen imponitur, non convenit di-
vinse naturse, praedicatur de Deo transla-
tive. Verumtamen qusedam designant pro-
prietatem seu relationem indistincte, ut
persona et Trinitas, et alia qusedam de
quibus dictum est supra; alia vero designant
eam distincte, ut Pater et Filius. —
Damascenus autem primo libro divina nomina
dividendo, non nisi essentialia ponit:
quorum queedam connotant effectum in
creatura, ut creator, rex, dominus ; qusedam
non, quse scilicet designant essentiam
in se : et hoc vel indistincte, ut
nomen hoc, Qui est; aut distincte, sicut
essentia vel substantia; vel significatur
ut sequens essentiam, ut justus, sapiens,
sanctus. — Demum Dionysius dividit nomina
divina per tractatus quatuor librorum.
De aliquibus enim tractat in libro
suo quem vocat de Hypostasibus, id est
T. 20.
A personis *, ubi tractat de nominibus rela- * aiias de
tivis ; in libro autem de Symbolica theo- P ivin ^yp°-
i j
typosibus,
•
i
logia tractat de lns quse translative dicun-
i. e. chara-
tur de Deo : et haec duo volumina non cleribus
habemus. Alia sunt nomina majestatem
exprimentia Deitatis, et hsec dupliciter
considerantur : primo, penes significata
a quibus imponuntur ; secundo, penes modum
prsedicandi seu significandi quem
habent in divinis. De significatis eorum
agit Dionysius in libro de Divinis nomini-
bus. Modum autem prsedicandi eorum se-
B cundum quod sonant in divinis, determinat
in libro de Mystica theologia, quo
docet qualiter talia congruant Deo. Hsec
Albertus. — Idem Udalricus in Summa,
primo libro.
Hinc Bonaventura testatur, quod aliquid
potest diversimode dici tripliciter. Primo,
diversimode dici, attenditur secundum diversum
modum essendi, qui est per se et
per accidens. Quod in divinis locum non
habet, quia includit essentialem diversi-
tatem : et quantum ad hoc, unus solus
C modus dicendi in Deo est seu convenit
Deo, quoniam omnia quse dicuntur de
Deo, sunt ipsemet Deus ,et ejus substan-
tia. Secundo, diversimode dici, attenditur
secundum diversum modum intelligendi,
qui attenditur secundum aliam et aliam
rationem, seu penes diversum medium
cognoscendi. Sicque in divinis nominibus
non solum est diversimode dici, sed etiam
omnimode dici : quoniam Deus non solum
cognoscitur per diversa, sed etiam
per omnia rerum genera, secundum quod
D sua perfectio in omnibus aliquo modo re-
lucet. Sicque nomina queedam dicuntur
de Deo per modum substantise, ut Deus;
queedam per modum quantitatis, ut ma-
gnus ; qusedam per modum qualitatis, ut
justus ; et ita de aliis. Tertio, diversimode
dici, attenditur penes diversum modum
se habendi quoad absolutum et relativum.
Qui modus diversitatis seu distinctionis
minor est quam primus, et major quam
secundus : quia in primo modo est essen-
tialis diversitas, in secundo autem nulla
10