Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

QILEST. III I QUID SIT FATUM, ET QUALITER A PROVIDENTIA DISTINGUATUR 503
videntiae derogare, quod in tam paucis A et qualiter a providentia distiniTim.ii,i.
sortitur effectum, quum tamen omnes ve- guatur.
lit salvari. Dicendum secundum Augusti- Videtur quod fatum nequaquam ponennum
: Bene dispeusavit Dominus, ut nec dum sit, quum in homilia dicat Grego-
omnes damnaret, nec omnes salvaret :
quia si omues salvarentur, lateret quid
pro peccato per justitiam deberetur ; et si
nulli salvarentur, lateret quid de gratia
largiretur : quoniam sine dubio, quantum
ad originale pertinebat peccatum, omnes
fuerant pares ; sed misericordia quos vo-
luit, decrevit salvandos. Porro quod plures
rius : Absit a fidelium mentibus ut fatuin
aliquid esse dicant. — Secundo, quia non-
nulli astrologi affirmant : Fata volentem
trahunt, nolentem cogunt.
In oppositum est doctrina Boetii.
Ad hsec Alexander respondet : Duplex
est fati acceptio. Nam primo dicitur lex
sunt mali et reprobi, non esf a Deo, sed B astrorum quse rebus singulis fertur nea
libero arbitrio deficienle, et quoniam cessitatem imponere, imo et libero arbi-
pronior est homo ad vitia quam ad virtutes,
et quia per se et ex se habet homo
corruere et peccare ; resurgere vero, me-
reri, proficere et salvari, non habet nisi
ex gratia Dei. — Hsec Alexander.
Concordant Petrus, Richardus, Albertus,
Udalricus, .'Egidius et Durandus, aliique
communiter.
Ad primum ergo dicendum, quod Apo-
trio. Atque de fato sic sumpto recte dixit
Gregorius sanctus, quod nihil sit : quia
ut patuit, liberum arbitrium et actus humani
nequaquam necessitate fatali regun-
tur, sed libere prodeunt. Secundo dicitur
fatum dispositio quaedam sive connexio in
temporalibus rebus relicta ex providentia
Dei. Sicque definitur a Boetio : Fatum, DeConsoi.
inquiens, est eorum quse divina simpli- 1V ' pros ' 6 *
citas gerenda disposuit mobilis nexus tem-
est
stolus intendit asserere, quod Deo non est C poralisque ordo ; et rursus : Fatum
cura de bobus et brutis eo modo quo de
rationalibus creaturis ; non autem quod
omnino excidant a providentia Dei. Simili
modo accipienda sunt verba Hieronymi.
— Ad secundum, quod nihil est vilius
coram Deo quam peccatum, et tamen id
cognoscit. Viles quoque creaturas Deus
cognoscit secundum modum excellentise
suse, non viliter ; idque pertinet ad beati-
tudinem et excellentiam Dei, de cunctis
cognoscere quid sint, et qualiter ab ipso
rebus mobilibus inhserens dispositio qua
providentia suis qua?que nectit ordinibus.
Et ita est aliquid, et est quid creatum,
propriusque effectus divinee providentise.
Aliquando tamen improprie sumitur pro
dispositione seu voluntate divina. Unde
quinto de Civitate Dei loquitur Augusti-
nus : Prorsus divina providentia consti-
tuuntur regna humana ; quam si quis fati
nomine exprimat, linguam corrigat, sententiam
teneat. Et denuo : Ordinem cau-
dependeant, et quantum a sua perfectione D sarum, ubi voluntas Dei plurimum potest,
non negamus, neque fati vocabulo appel-
deficiant : quibus omnibus providet Deus
absque inquietudine et occupatione, seu
molestatione et minoratione suae superdul-
cissimse tranquillitatis et pacis ac glorise.
— Ad tertium patet ex dictis responsio.
QU,ESTIO III
POtest quoque hic quaeri, et quidam
quserunt hoc loco, Quid sit fatum,
lamus, nisi forte fatum a fando dictum
intelligamus. — Porro fatum dicit naturam
rei non solum absolute, sed etiam relationem
seu ordinem. Fatum namque est dis-
positio seu nexus quidam relictus ex Dei
providentia, ordinante et connectente cau-
sas et habitudines rerum. Potest ergo fatum
describi in relatione eorum dumtaxat
quorum est; sicque describit Boetius, di-
cens : Fatum est eorum quee divina sim-