Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

576 IX LIBRUM I SENTENTIARDM. DIST. XLIII ; QU.EST. I
loco, nec tempore. Non, inquam, finitur
intellectu definiente : cujus esl definire,
quia circumspicil lolam rem per lerminos
sua? essentiae; sicque solus Deus definit
se, quia nil sui suum latef inlelleclum : et
quautum ad hoc, non dicitur sibi ipsi in-
finitus, quia cognoscit se lam perfecte sic-
ut ex sua cognoscibilis est natura. Nec
loco finitur Deus, sed magis finit et con-
tinet. Nec tempore finitur : quia nunc sua?
teternitatis excedit tempus ante et post. —
Secundo, infinitum sumitur prout tertio
Physicoruin a Philosopho definitur, dicen-
te : Infinitum est cujus quantitatem acci-
pientibus semper est aliquid exlra accipe-
re. Et hoc potest dici dupliciter. Primo,
secundum passivam potentiam : et sic est
in continuo et discreto. Secundo, penes
activam potentiam : sicque soli convenit
divina? potentia?, quoniam sicut infinitum
in continuo consideratur secundum divi-
sionem in partes semper divisibiles ultra,
sic infinitum in activa potentia, est non
stare aut terminari in quocumque effectu,
sed ultra omnem magnitudinem multitudinemque
effectuum se posse extendere
quantum ex parte ipsius est. Haec Al-
bertus.
Circa haec loquitur Thomas :
Infinitum
dupliciter dicitur, scilicet privative et ne-
gative. Privative non convenit Deo, cui
proprie loquendo, nil convenit privative,
cf. t.xix, ut dictum est ante; sed negative convenit
p.366D\
Deo<
Aliqui autem, accipientes finitum et in-
finitum solum ut sunt passiones seu proquid in eo est, est infinitum. Et hoc exprietates
quanti, non poterant in Deo in- D presse dicitur in Hbro de Causis, quod
venire infinitalem nisi secundum quod ens primum habet virtutem simpliciter
inveniebant in eo rationem quantitatis vir-
tualis : unde dicebant Deum esse infini-
tum, quoniam virlus ejus est infinila. Hinc
quidam negabant Dei essentiam esse in-
finilam in ralione essentia? consideratam,
et sic eam a Sanctis asserebant videri. Sed
illud erroneum est. — Ideo aliter est dicendum,
quod scilicet, secundum Philosophum
quinto Metaphysica?, finis seu terminus
multipliciter dicitur. Uno modo
A lerminus quantilafis, ut punclus linea? :
sicque a positione et a privatione talis
finis dicuntur finitum et infinitum prout
passionos sunt quantilatis ; nec sic sunt
in rebus incorporeis. Alio modo dicitur
finis quantum ad essentiam rei, sicut ultima
differentia constilutiva est ad quam
terminatur essentia speciei : unde id quod
significat essentiam rei, vocatur definitio
vel terminus. Sicque dicitur unumquod-
que finiri per id quod determinat et contrahit
essentiam ejus : quemadmodum na-
B lura generis, quae de se est ad multa
indifferens, finitur per differentiam ; ma-
leria quoque prima, quse ex se indifferens
est ad omnes formas, propter quod et quodam
modo infinita vocatur, per formam
finitur; et similiter forma, qua? quantum
in se est,potest perficere diversas materia?
partes, finitur per materiam in qua reci-
pitur. Atque a talis finis negatione, divina
essentia dicitur infinita. Omnis etenim for-
ma, si abstracte sumatur, in propria ra-
tione quamdam habet infinitatem : sicut
G in albedine abstracte accepta, ratio albe-
dinis non est finita ad aliquid. Tamen ad
certum gradum perfectionis et entitatis
determinata est : nam ratio coloris ratioque
essendi determinantur in albedine, et
ad certam speciem contrahuntur. Hinc il-
lud quod habet esse absolutum et in nullo
receptum neque contractum, imo quod est
ipsum suum esse, hoc est simpliciter ac
perfectionaliter infinilum, ita quod ejus
essentia,ejusque bonitas, potentia,et quid-
infinitam, quoniam ipsum est sua virtus.
— Nec obstat quod plene comprehendit
se ipsum. De ratione namque comprehen-
sionis sunt duo. Unum est, quod finis rei
apprehendatur et contineatur infra comprehendentem
:sicque infinitum nulio modo
comprehenditur neque a finito neque
ab infinito, quoniam finem non habet.
Aliud est, quod nihil comprehensi sit ex-
tra comprehensorem : et sic infinitum seu