Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

500 1N LIBllUM I SENTENTIARDM. DIST. XXXIX ; QUvEST. II
praescivit Deus, et ordinavil eos in bonum A sequuntur effectus suos. — In voluntariis
non tantum naturae, sed etiam singularis
gratiae : sicut in bonuin juslitiae, quod effi-
citur dum culpa per pcenam ordinatur; et
in bonum voluntalis aliorum, qui per eorum
nequitiam vel corriguntur de suis
peccatis, vel in gratia et gloria crescunt;
atque in multa alia bona quae humana
mens non sufficit capere modo nec expli-
care.
Unde constal quod bonum et malum
subjacent divinae providentiac : sed ma-
lum, tanquam praescitum et ordinatum,
non ut a Deo intentum ; bonum vero, tanquam
et intentum ab eo : sed necessari-
uin, ita ut deficere nequeat; contingens
vero, ita ut possit deficere : vohmtarium
autem, ita ut praemium consequatur aut
pcenam, aut in praemium pcenamve ali-
cujus ordinetur; sed naturale, ita quod
consequatur naturalem finem, si bonum
est, et cedat in finem alterius naturee, si
malum est.
Preeterea, si his objiciatur : Omne pro-
visum consequitur ut in pluribus suum
finem : sed malum invenitur ut in
pluribus, praesertim in rebus actibusque
humanis. — Item, providentiae est gubernare.
Sed multa conlingunt in hoc mun-
do inordinate : tam in rebus naturalibus,
ut quod aestates sunt pluviosae, hiemes sic-
cae; tam in hominibus, ut quod justi ab
impiis opprimuntur; lam in brutis, ut
quod animalia mansueta et innocentia a
feris devorantur.
Dicendum ad primum, quod malum ac-
cipi potest tam in naluralibus quam in
voluntariis. Si in naturalibus, clarum est
quod malum ut in paucioribus accidit :
tum secundum supposila, quia malum na-
turae non accidil nisi in sphaera gene-
rabilium et corruplibilium, quae parvae
est quanlitatis respectu ccelestium corpo-
rum, in quibus malum esse non potest,
quia incorruptibilia sunt, et motus eorum
inordinationem habere non valent; tum
etiam considerando eorum cffectus, quo-
niain causae naturales ul in pluribus con-
vero, quanlum ad numerum invenitur malum
ul in paucioribus in natura angelica :
quoniam multo plures manserunt stantes
quam corruerunt, et forsitan plures quam
sint daemones hominesque damnandi. Verum
in hominibus malum ut in pluribus
accidit : cujus duplex assignatur ratio.
Ina est corruptio generalis seu fomes ex
originali peccato proveniens. Alia est ipsa
humanae naturae conditio. Quemadmodum
enim in naturalibus triplex est gradus :
B nam aliquid habet tantum esse in actu, et
hinc * nullus essendi defectus potest acci-
dere, ut est corpus cceleste ; aliquid est
quod est tantum in potentia, et hoc sem-
per habet defectum, nisi removeatur per
aliquod agens eam in actum reducens; est
etiam aliquid quod habet actum admixtum
privationi, et hoc operatur recte ex prin-
cipio dirigente, deficit tamen in parte mi-
nori, ut patet in natura generabilium et
corruptibilium : ita in intellectualibus est
quaedam substantia intellectualis exsistens
C purus actus, a qua nil mali procedere po-
test, ut Deus ; est quoque quaedam intel-
lectualis natura cui admiscetur potentia,
tamen in sua natura habet actum dirigentem
in operatione, ut angelus : ideo deficit
ut in paucioribus. Porro in natura huma-
na perfectiones secundae, quibus opera di-
riguntur, non sunt innatse, sed infusae vel
acquisitae. Hinc natura humana in se con-
siderata, aequaliter et indifferenter se ha-
bet ad omnia vel intelligenda vel faci-
enda : et quoniam malum accidit variis
D modis, bonum vero uno modo ; ideo ut in
pluribus flectitur in malum. Sic namque
considerala, natura humana nondum est
ut agens perfectum, nisi respectu naturalium
operationum,non respectu moralium
et intellectualium actionum. Tunc vero est
agens perfectum quoad omnes suas ope-
rationes, quando ornata est perfectionibus
suis secundis, quae sunt virtutes : quibus
quum fuerit actuata, determinatur ad bo-
nuin ut in majori parte, sicut in statu
visB, vel semper, sicut in patria.
huic