12.05.2013 Views

Comcáac quih yaza quih hant ihíip hac: Diccionario ... - Lengamer.org

Comcáac quih yaza quih hant ihíip hac: Diccionario ... - Lengamer.org

Comcáac quih yaza quih hant ihíip hac: Diccionario ... - Lengamer.org

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

628 CMIIQUE IITOM - COCSAR IITOM - MARICÁANA IITOM<br />

cö|caai curar con medicina, ziix iic cö<strong>ihíip</strong>e<br />

zo cö|cacóiit poner medicina.<br />

ziix iic cö<strong>ihíip</strong>e hapáiijoj rollo de canela. cinnamon<br />

stick. Lit. medicina enrollada. De<br />

caaijam.<br />

ziix iiha pertenencia. possession, belonging.<br />

Lit. cosa que tiene. Pl.: xiica iiha. Ejemplo:<br />

ziix miiha tu pertenencia, your<br />

possession. V.: iiha.<br />

ziix iihax iicx ihíih esposo (o esposa) recientemente<br />

fallecido. spouse who has recently<br />

died. De quiih. Otra palabra: ziix iihax<br />

iicx mihíih tu esposo (o esposa) recientemente<br />

fallecido.<br />

ziix iij <strong>hant</strong> caap indecencia sexual. sexual<br />

indecency. Lit. cosa que está mal. Pl.: xiica<br />

iij <strong>hant</strong> cooyolca.<br />

ziix iiquet perla. pearl. Lit. hijo de algo. Pl.:<br />

xiica iictoj. De quiiquet.<br />

ziix iiquet ináail concha<br />

nácar, callo de árbol<br />

(reg.) (la concha). winged<br />

pearl oyster (the shell).<br />

[Pteria sterna]. Lit.<br />

concha de la perla.<br />

ziix iiquet ináail<br />

Sinón.: xiica quiictoj<br />

ináail, †soocajam.<br />

ziix iiqui cojozim persona que <strong>hac</strong>e todo rápidamente<br />

y sin cuidado. person who does<br />

everything quickly and carelessly. De cojoz.<br />

ziix iiqui cöicáaipj alfiler. safety pin. Lit. cosa<br />

con que se prende. Ziix iiqui cöicáaipj zo<br />

mhoozi, ziix iti icocáaix zo hyonyáa tax.<br />

Dame un alfiler porque no tengo botón. Give<br />

me a safety pin because I don’t have a button.<br />

De caaipj.<br />

ziix iiqui cöihahóocapot pegamento. glue. Lit.<br />

cosa con que se pega. De cahóocapot.<br />

ziix iiqui cöipémetx destornillador. screw-<br />

driver. Lit. cosa que se atornilla. De<br />

quimetx.<br />

†ziix iiqui icáai sal. salt. Uso: arc., dialecto de<br />

San Esteban. De caai. Sinón.: <strong>hant</strong>íp.<br />

†ziix iiqui icóohit sal. salt. Uso: arc. De<br />

coohit. Sinón.: <strong>hant</strong>íp.<br />

ziix iiqui icóosnan cobija para bebé. baby<br />

blanket. Lit. cosa con que se aprieta. De<br />

iiqui *coosnan.<br />

ziix iiqui iquéemt plancha. flatiron. Lit. cosa<br />

con que se lima. De quiimt.<br />

ziix iiqui pte hatíipjöc grapa, prensa. clamp,<br />

clasp. Lit. cosa que se aprieta una parte a la<br />

otra. Pl.: xiica iiqui pte hatíipjöc. De<br />

ctiipjöc.<br />

ziix iitax motor. motor. Lit. con que una cosa<br />

anda. Pl.: xiica iilaxolca. De catax.<br />

ziix iitax itj iixquim correa (de motor). belt (of<br />

motor). Lit. cinturón del motor.<br />

ziix iitax iyas acumulador. battery (of car). Lit.<br />

hígado del motor.<br />

ziix iixz 1 rémora. remora, suckerfish. [Echeneis<br />

naucrates, Remora remora]. Lit. mascota<br />

de la cosa. 2 pez piloto. pilot fish.<br />

[Naucrates ductor]. Pl.: xiica iixaca.<br />

ziix imáaitom persona muda. mute (person).<br />

Lit. persona que no habla. Pl.: xiica<br />

imóoza. De caaitom.<br />

ziix imíipa raya mariposa, comal (reg.). California<br />

butterfly ray.<br />

[Gymnura marmorata].<br />

Lit. cosa que<br />

no tiene cola. Pl.:<br />

xiica imíipcoj. De<br />

quiipa.<br />

ziix imíipa<br />

ziix ina cooil zorra gris. gray fox. [Urocyon<br />

cinereoargenteus]. Lit. cosa cuyo pelo es<br />

azul. Pl.: xiica inata cooil. Sinón.: xees.<br />

ziix ina cooscl burro. burro, donkey. [Equus

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!