O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

holística entende a acción social como unha realización do sistema de valores
e ignora o esforzo creador das persoas, cuxa mente queda reducida a un lugar
pasivo. (f) O funcionalismo é marcadamente ideolóxico e, concretamente,
conservador, polo que ten “mayores oportunidades para convertirse en doctrina
aceptable para los príncipes de este mundo, dentro y fuera de la teoría social
estricta, es decir, tanto en la filosofía de la sociedad como en la ideología”. 157
Almond, por suposto, coñece os argumentos dos autores críticos 158 . De
feito, observa que a bibliografía sobre o desenvolvemento é rexeitada, desde o
chamado movemento da dependencia 159 , como etnocéntrica, proxectiva,
quietista e unilineal, como criada intelectual do capitalismo e do imperialismo,
por ofrecer un modelo monolítico e unilineal de desenvolvemento político e por
proxectar valores angloamericanos e capitalistas cara ao mundo externo. 160 De
maneira que todo o traballo realizado por economistas, politólogos, sociólogos,
psicólogos sociais e antropólogos no marco da investigación sobre o
desenvolvemento non sería máis que un sofisticado engano encamiñado a
ocultar a encarnizada confrontación entre explotadores e explotados. Porén,
Almond cre que a crítica dependentista está feita por autores marxistas que (a)
infrinxen a norma intelectual pola que a ciencia social debe estar exenta de
xuízos de valor e (b) levan a cabo unha actividade político-intelectual na que a
academia queda supeditada a metas políticas. 161 Os autores dependentistas
realizan así unha interpretación gravemente errónea da corrente xeral dos
estudos de política comparada cando o evidente é que estes estudos non
constitúen unha defensa ideolóxica do imperialismo e do capitalismo. 162
Precisamente no plano da evidencia, Martí i Puig (2001, 114-117) relata
como a Revolución dos Cravos de 1974 inaugurou unha serie de procesos de
transición que cuestionaron a validez das teorías da modernización até daquela
vixentes, dado que aconteceron “sin observarse cambio alguno en los factores
que las teorías precedentes habían considerado determinantes”. Os réximes
autoritarios non crearon espazos nos que puidese instalarse unha cultura
cívica, e a profunda depresión económica que acompañou estes procesos de
transición non permitiu o xurdimento e a consolidación dunha nova clase media
emprendedora e modernizadora. Como consecuencia do fracaso destas
estratexias de investigación, os teóricos da política comparada abandonaron o
110