O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

católica ten que ser, per se, perigosa para o funcionamento dun réxime
democrático, aínda que tampouco esquezo unha advertencia que facía Álvarez
Bolado (1976, 189) ao comezo do proceso de democratización, pero que segue
plenamente vixente:
El gobierno tiene que conseguir la realización de sus propias estrategias políticas no
subordinando a ellas las estrategias de las otras corporaciones, culturales, religiosas o
de otro tipo. Mantener tal subordinación es una de las formas que pueden tomar los
sistemas autoritarios o totalitarios. Hay aquí una cuestión de fondo que se tendrá que
examinar con lucidez para evitar equívocos trágicos. Creemos que hoy, en España, por
parte del gobierno y de órganos representativos de la Iglesia, cuando se habla de sana
independencia, de sana colaboración y de sana amistad, se deja sin definir el nivel
específico en que las potestades han de situarse antes de que sea posible hablar de
independencia real y de real colaboración.
Polo tanto, e para xulgar a pertinencia das relacións entre o Estado e a
igrexa católica en España, son varias as preguntas que haberá que contestar.
Cal é o poder político real que o modelo español de relacións Estado-igrexa
acaba outorgándolle á igrexa católica? En que beneficia este modelo o Estado?
Os recursos políticos da igrexa católica poden chegar a bloquear a capacidade
operativa dos poderes públicos? O modelo español de relacións Estado-igrexa
asegura a igualdade entre os cidadáns e entre os grupos relixiosos? Implica
ameazas para as garantías democráticas? De que modo deben ser valorados,
desde o punto de vista da cidadanía, os acordos entre o Estado e a igrexa
católica en materias de interese xeral, como a educativa, a financeira ou a
simbólica? Tendo en conta os cambios que a comunidade política española
experimentou desde a época da transición, que posibilidades existen de
modular o poder eclesiástico en función das demandas sociais laicistas?
En definitiva, creo que é preciso investigar sine ira et studio os
problemas das relacións entre o Estado e a igrexa católica na España de hoxe.
Polo tanto, este traballo vai procurar fuxir (a) dos estereotipos pouco menos
que arcádicos dos achegamentos dominantes e (b) daqueles enfoques críticos,
pero non por iso menos miopes e inverosímiles, nos que unha igrexa católica
“acezante de protagonismo y poder” (Cuenca Toribio, 2008, 10) se atoparía
fronte a un Estado inerme e inocente. Calquera proposta de modificación
35