12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Estado</strong> como para a igrexa católica, é de atopar o mecanismo técnico máis axeitado para<br />

implementar o modelo de corporatización <strong>da</strong> función pública relixiosa no ámbito educativo, o<br />

que explica que a igrexa asuma funcións en materia de persoal docente <strong>da</strong> materia de relixión<br />

católica.<br />

1212<br />

V., sobre estes documentos, Conferencia Episcopal Española, 2001.<br />

1213<br />

Que supón “un compromiso que se manifiesta […] en la integri<strong>da</strong>d de la fe y de las<br />

costumbres y en el testimonio de su vi<strong>da</strong> cristiana [que] se va concretando a través de: La<br />

participación en los cursos de formación de profesores de religión, la integración en los grupos<br />

de formación permanente, la asistencia a las jorna<strong>da</strong>s de convivencia y celebración de la fe y<br />

su compromiso y servicio en otras tareas apostólicas” (Conferencia Episcopal Española, 2001).<br />

1214<br />

De acordo coa Conferencia Episcopal Española (2007c, punto 8), “los motivos de índole<br />

religiosa por los que un profesor puede perder su idonei<strong>da</strong>d como docente de la religión y<br />

moral católica no son susceptibles de evaluación por las leyes y por los tribunales civiles”. Isto<br />

é indiscutibelmente coherente co modelo español de corporatización <strong>da</strong> función pública<br />

relixiosa no campo do ensino, pero é evidente que, desde un punto de vista constitucional, e<br />

con independencia do criterio do Tribunal Constitucional que veremos infra, é un asunto<br />

delicado: cuestiónanse radicalmente (a) a liber<strong>da</strong>de de cátedra (artigo 20.1.c) e (b) a intimi<strong>da</strong>de<br />

persoal e familiar (artigo 18.1).<br />

1215<br />

Que engade un novo parágrafo á disposición adicional segun<strong>da</strong> <strong>da</strong> LOXSE, hoxe<br />

substituí<strong>da</strong> pola LOE.<br />

1216<br />

O problema xorde repeti<strong>da</strong>mente cando os bispos deciden non propor para que continúen<br />

impartindo a materia de relixión católica os docentes que, por exemplo, se divorcian ou<br />

manteñen relacións extramatrimoniais.<br />

1217<br />

Quizais esta equiparación entre a catequese e a clase de relixión católica, que xa<br />

atopamos en Puente Ojea no capítulo 16, peque dunha certa falta de finezza. É posíbel que (a)<br />

a catequese imparti<strong>da</strong> nas parroquias teña un enfoque máis ben espiritual e vivencial e que (b)<br />

a clase de relixión católica nos centros públicos de ensino se aborde dun xeito máis teolóxico e<br />

teórico. Sobre esta cuestión, v. Yanes Álvarez, 2008, 273.<br />

1218<br />

De feito, hai algún xurista, como López Alarcón (2004, 289), que se pronuncia moi<br />

tallantemente sobre esta cuestión: que ningunha confesión poi<strong>da</strong> ter carácter estatal “significa<br />

que el <strong>Estado</strong> español no podrá asumir ninguna de aquellas Confesiones, ni en sus principios<br />

dogmáticos, ni en sus prescripciones éticas, jurídicas, ceremoniales o de otra naturaleza, es<br />

decir, no cabe la confesionali<strong>da</strong>d sustantiva, lo que equivale a una configuración del <strong>Estado</strong><br />

laico”.<br />

1219<br />

Trátase <strong>da</strong> ofren<strong>da</strong> ou consagración de España a Santiago Matamoros. O fomento público<br />

desta cerimonia católica, que ten lugar sempre o 25 de xullo, Día Nacional de Galiza, pode<br />

parecer desconcertante porque (a) resulta paradoxal polo feito de que o ofertado sexa<br />

precisamente un país constitucionalmente aconfesional, (b) amosa unha escasa sensibili<strong>da</strong>de<br />

cara á ci<strong>da</strong><strong>da</strong>nía galega, cuxa festa nacional se ve sistemática e significativamente<br />

curtocircuita<strong>da</strong> desde a xefatura do <strong>Estado</strong> e desde a igrexa católica en Galiza (aín<strong>da</strong> que a<br />

elección do 25 de xullo como día <strong>da</strong> festa nacional se tomou hai menos dun século, en 1919,<br />

na II Asemblea <strong>da</strong>s Irman<strong>da</strong>des <strong>da</strong> Fala celebra<strong>da</strong> en Santiago de Compostela), e (c) responde<br />

á chama<strong>da</strong> tradición xacobea, que engloba un conxunto de mitos sobre este discípulo de<br />

Xesús de Nazaret e está desautoriza<strong>da</strong> pola historiografía, que, ante a falta de información<br />

sobre o apóstolo decapitado ao redor dos anos 42 ou 43 por orde de Agripa, o rei de<br />

Xerusalén, dubi<strong>da</strong> do suposto descubrimento <strong>da</strong> súa tumba (a chama<strong>da</strong> inventio) que tivo lugar<br />

entre os anos 820 e 830 no lugar que hoxe ocupa a ci<strong>da</strong>de de Santiago de Compostela. Porén,<br />

a len<strong>da</strong> do apóstolo Santiago non carece dunha importante función política, <strong>da</strong> que Ri<strong>da</strong>o<br />

(2008b, 11-13) ofrece unha interpretación que reproducimos in extenso polo seu interese:<br />

Si el mito del apóstol Santiago mantuvo su vigencia a lo largo de los siglos fue porque, de algún modo, sirvió<br />

para resolver lo que Claudio Sánchez Albornoz definió ilustrativamente como un enigma, cuando, en reali<strong>da</strong>d,<br />

se trataba de una contradicción, producto, entre otras cosas, de tomar por hechos contrastados los que<br />

ofrecía la propagan<strong>da</strong> al servicio del proyecto político de los Reyes Católicos. ¿Por qué podía España<br />

reclamar el cristianismo como parte de su esencia si, al igual que el islam, declarado religión conquistadora y,<br />

en consecuencia, foránea, había surgido también en el exterior de sus fronteras? El mito tenía por función<br />

deshacer la contradicción, mantener la coherencia de un relato construido desde la interesa<strong>da</strong> arbitrarie<strong>da</strong>d:<br />

el apóstol Santiago propagando la fe en la Península y, finalmente, enterrado en Galicia, se erigió en nexo<br />

argumental imprescindible entre la historia de España y la del cristianismo, con el inevitable corolario de<br />

convertir el enclave donde la leyen<strong>da</strong> situó su tumba en una segun<strong>da</strong> Tierra Santa. Gracias a Santiago y a la<br />

leyen<strong>da</strong> construi<strong>da</strong> a su alrededor, se podía resolver en parte la incongruencia de declarar nativa una religión<br />

que, como el cristianismo, no era menos foránea que el islam o el ju<strong>da</strong>ísmo si se atendía al lugar en el que<br />

surgió.<br />

895

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!