O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

clientelar do power patronage, coherente co corporativismo ou corporatismo
de Estado propio do réxime despótico franquista. O ditador concentra os
poderes na súa persoa –aínda que os ministros adquiren unha certa
autonomía– e recruta os leais elementos da elite dirixente entre o exército, a
burguesía, a aristocracia, os círculos monárquicos, o partido único, o alto
funcionariado e a igrexa católica, de acordo cos criterios de riqueza,
parentesco ou amizade. Na periferia menos desenvolvida, o acceso aos
centros de decisión –para conseguir postos no sector público ou
parapúblico e para a concesión de subvencións, autorizacións, etc.– pasa
por unhas redes sociais informais características dun clientelismo
subalterno de tipo burocrático.
• Entre 1939 e 1953, a igrexa, a cambio da acumulación dunha enorme
cantidade de recursos, pon ao servizo do réxime unha infraestrutura
administrativa, educativa e sanitaria da que o propio réxime carece; entre
1953 e 1965, o Estado español e a Santa Sé asinan un anacrónico
concordato no que a Santa Sé, a cambio do control dos campos ideolóxico
e educativo, recoñece solemnemente o réxime despótico e abre así as
portas da normalización internacional; e o Concilio Vaticano II lanza a
tradicionalista xerarquía católica española –a avalista ideolóxica da
ditadura– cara a un proceso de progresivo distanciamento do réxime;
finalmente, entre 1965 e 1971, a relación clientelar entra nunha crise, o que
non significa que a igrexa católica deslexitime o réxime radicalmente no
plano ideolóxico nin impide que siga a beneficiarse do seu status de
privilexio.
• Como consecuencia desta dinámica clientelar, a igrexa católica accede ás
máis altas institucións do Estado –as Cortes, o Consejo de Estado, o
Consejo del Reino e o Consejo de Regencia–, controla unha gran cantidade
de altos cargos políticos e dispón do ensino, da prensa e da censura como
potentes instrumentos de ideoloxización social.
• Para afirmar a identidade, outorgar poder e asegurar a orde e a cohesión, a
relixión civil achega un modelo non confesional de valores e de orientacións
e sacraliza o espazo cívico mediante símbolos, actos cerimoniais e mais
rituais cargados de referencias transcendentais e épicas. A inexistencia
450