12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

la tradición” –e que, polo tanto, inclúe a relixión, o acatamento aos privilexios<br />

aristocráticos e burgueses, a obediencia ao poder militarista, etc.–. Para Giner,<br />

o concepto de ideoloxía non debe limitarse a “una mera trama de mentiras e<br />

ilusiones”. Propón un “uso neutro del concepto, pues ello no nos impedirá<br />

desvelar los intereses clasistas, gremiales o comunitarios latentes en ca<strong>da</strong><br />

ideología al tiempo que nos permitirá distinguir aspectos menos sesgados y<br />

objetivamente más certeros en su contenido”.<br />

Giner asume as teses de Gramsci cando observa que<br />

la ideología es una parte fun<strong>da</strong>mental –no un mero subproducto– del sistema de<br />

dominación clasista. La hegemonía de una clase (es decir, de la coalición de<br />

colectivi<strong>da</strong>des que la forman) no existe como tal sin ese elemento que le <strong>da</strong> coherencia<br />

interna y dominio social y que es la ideología. La hegemonía se produce a través de un<br />

proceso lento y eficaz de adoctrinamiento sobre las clases populares de doctrinas,<br />

hábitos de deferencia y tradiciones varias que las inducen a la obediencia y al<br />

consenso ante el orden establecido. Nos conduce esta cuestión a la dimensión<br />

histórica del fenómeno: sobre todo en su aspecto hegemónico o de lucha por la<br />

hegemonía política, económica y cultural, las grandes ideologías no surgen ni<br />

desaparecen caprichosamente, sino que obedecen a ciertos ritmos históricos y<br />

tendencias de cambio. Así, la identificación de la función histórica de ca<strong>da</strong> ideología<br />

será una tarea más a realizar, sin la cual el estudio de estos fenómenos que<strong>da</strong>ría<br />

incompleto. (Giner, 1997 2 , 194-195.)<br />

Segundo Giner (2001, 284-288), a partir dos anos setenta do século XX,<br />

o posmodernismo –ese elusivo e confuso “episodio” que pretende ocupar o<br />

lugar baleiro deixado polo postestruturalismo– considera que to<strong>da</strong>s as<br />

manifestacións humanas son ideolóxicas, polo que o elemento ideolóxico perde<br />

a súa importancia radical. Desde logo, o posmodernismo sente unha gran<br />

antipatía pola “crenza de que existe unha ver<strong>da</strong>de, sen importar que sexa<br />

inalcanzable”. O posmodernismo substitúe o concepto de ideoloxía polo de<br />

discurso –que se refire a “un fenómeno máis etéreo”– e o concepto de análise<br />

polo de deconstrución: “Ningún discurso é máis válido que o seguinte, son<br />

simplemente ‘discursos’, porque no interminable xogo <strong>da</strong> deconstrucción, non<br />

se sabe con que regras hai que xulgar o mundo”.<br />

Pero non é só o posmodernismo o que ten importantes consecuencias<br />

para o estudo <strong>da</strong> ideoloxía. Giner (2001, 289), en efecto, observa como, xa na<br />

211

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!