O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

A ideoloxía e a mentalidade en Linz
No capítulo 4 atopámonos coa desideoloxización como un dos elementos
básicos da definición canónica dos réximes autoritarios, os cales, en cambio,
estarían dotados dunha vaga e flexíbel mentalidade. Vimos tamén como Linz,
enfrontado á pregunta sobre a natureza ideolóxica do nacionalcatolicismo, non
é quen de atopar unha resposta clara, aínda que se ve forzado a inclinarse pola
negación do seu carácter propiamente político. Nas seguintes páxinas imos
intentar apuntar o posíbel fundamento desta opción de Linz, e para tal efecto
imos deternos con máis calma no que constitúe un dos puntos menos
convincentes do modelo canónico.
Na procura dun concepto de ideoloxía
Como observa Giner (2001, 278), a cuestión da ideoloxía 312 ten preocupado
tanto os sociólogos “de esquerdas” como os máis conservadores. Xa tivemos
ocasión de ver –no capítulo 4, cando estudamos a tipoloxía canónica dos
sistemas políticos– como os autores conservadores –ou canónicos, incluído o
propio Linz– lle outorgan á ideoloxía “un rango inferior”, xa que entenden a
cultura “dun xeito ‘horizontal’, como un universo de valores compartidos” e
perciben a ideoloxía “como algo máis difuso e con menor peso na
estructuración das nosas relacións sociais”. Eagleton comparte parcialmente
esta postura cando recoñece que aos valores e ás crenzas dominantes lles
corresponde algún papel entre os grupos oprimidos da sociedade no tocante á
reprodución do sistema, aínda que se adoita esaxerar este factor nunha longa
tradición marxista occidental que lles atribúe ás ideas un status elevado de
máis. Porén, hai unha dimensión do concepto de ideoloxía que parece esencial
desde un punto de vista politolóxico: a da súa capacidade para discriminar
entre as loitas do poder que, dalgún xeito, son centrais en toda forma de vida
social, e aquelas que non o son. Dijk apunta nunha dirección similar cando
explica que as ideoloxías se desenvolven como unha consecuencia funcional
dos conflitos de interese que xorden dos obxectivos, das preferencias e dos
204