12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Todos los investigadores [sic] coinciden en señalar correctamente que para <strong>Estado</strong>s Unidos el interés geoestratégico<br />

en España era prioritario por lo que el gobierno americano no tenía la intención de promover de<br />

forma específica la democracia en España durante el período de transición. [...]<br />

[...]<br />

Evidentemente, el principal objetivo de <strong>Estado</strong>s Unidos durante la transición no era promover la democracia<br />

en España. Sin embargo, el interés estratégico y la importancia que el gobierno norteamericano concedía a la<br />

posición geográfica de España en el Mediterráneo, tuvo una consecuencia inevitable: el apoyo al proceso de<br />

transición española.<br />

Con todo, a autora (Ortuño Anaya, 2004, 47) conclúe: “Quizás <strong>Estado</strong>s Unidos fue el actor más<br />

importante dentro del conjunto de actores y factores que forman la dimensión internacional de<br />

la transición española. [...] <strong>Estado</strong>s Unidos fue un componente crucial de la dimensión<br />

internacional de la transición española”.<br />

Viñas Martín (2003, 512) sintetiza a política estadounidense cara á ditadura española despois<br />

<strong>da</strong> Segun<strong>da</strong> Guerra Mundial: “Si Hitler contribuyó al aupamiento de Franco, los<br />

norteamericanos le consoli<strong>da</strong>ron en su ya firme pedestal. Ciertamente, no les gustó demasiado,<br />

pero lo que contaba era la posición geoestratégica española en las nuevas y peligrosas<br />

coordena<strong>da</strong>s de la guerra fría. [...] los <strong>Estado</strong>s Unidos jamás vertieron sobre la piel de toro un<br />

mensaje liberador”.<br />

833 Tovias (1991, 190), pola contra, estima que “the USA does not seem to have had a master<br />

plan to engineer régime changes according to US views or needs”. Preferiron deixar que fosen<br />

a República Federal de Alemaña e mais a CEE as que supervisasen os procesos.<br />

834 Garcés, 1996, 44.<br />

835 Garcés, 1996, 479-480.<br />

836 Garcés, 1996, 51 (tradución española do autor).<br />

837 Garcés, 1996, 73-74.<br />

838 Sobre estes leoninos acordos asinados o 26 de setembro de 1953, v. Sartorius e Sabio,<br />

2007, 556-557. O débil e illado Goberno español, malia a súa retórica nacionalista e patriótica,<br />

admitiu unhas enormes concesións aos EUA co fin de situarse ao abeiro <strong>da</strong> superpotencia.<br />

Pollack (1987, 26 e 150-152) –que tamén valora negativamente os acordos, <strong>da</strong>do que (a)<br />

implicaban unha considerábel erosión <strong>da</strong> soberanía española, (b) non lle garantían a España<br />

ningún apoio en caso de ataque e (c) trouxeron consigo unha crecente dependencia dos EUA–,<br />

enumera os cinco obxectivos perseguidos polos EUA co seu plan de bases militares en<br />

España: (a) a defensa dos intereses globais estadounidenses; (b) o afastamento dos defensive<br />

borders dos EUA; (c) o desvío do esforzo militar soviético cara a áreas distintas dos propios<br />

EUA; (d) o reforzo <strong>da</strong> sección atlántica do plan global de defensa que incluía tamén as áreas<br />

pacífica e ártica; e (e) a consoli<strong>da</strong>ción do compromiso anticomunista de España. O mesmo<br />

autor (Pollack, 1987, 30) observa que os acordos supuxeron o comezo <strong>da</strong> dependencia militar<br />

española verbo dos EUA e incrementaron a vulnerabili<strong>da</strong>de cultural, educativa e tecnolóxica de<br />

España. Huguet Santos (2003, 504) subliña que “el régimen dejó en manos de la<br />

administración norteamericana el uso del suelo soberano español sin ningún tipo de cortapisa<br />

legal”, e Martínez Lillo (2000, 340, e 2001, 97) subliña (a) a cesión de soberanía implícita nos<br />

acordos e (b) a inclusión indirecta de España no sistema defensivo occidental. A disposición de<br />

Franco a pagar calquera prezo con tal de conseguir o apoio estadounidense explícaa Viñas<br />

Martín (2003, 187): “Una vez que quedó claro que el coste del apoyo norteamericano no iba a<br />

consistir en exigencias de cambio democratizador, cualquier precio podía pagarse, aunque no<br />

gustase”. V. tamén Viñas Martín, 2003, 194-195.<br />

V. tamén Corta<strong>da</strong>, 1980, 243-249. Xa á altura de 1947, os EUA valoraban moito o<br />

anticomunismo e os desexos de estabili<strong>da</strong>de política e económica do réxime franquista. A partir<br />

dese momento, e xa claramente cos acordos de 1953, os EUA integraron España na rede<br />

occidental de defensa militar contra o comunismo, mentres Francia, Gran Bretaña e outros<br />

países <strong>da</strong> OTAN normalizaban as súas relacións diplomáticas e económicas con España. A<br />

propósito do comunismo, Segal (1991) recoñece que os países occidentais estaban moi<br />

preocupados coa posibili<strong>da</strong>de de que os do sur de Europa se convertesen en réximes<br />

esquerdistas radicais. A fideli<strong>da</strong>de do autor ao repertorio canónico faise evidente cando reitera<br />

que as transicións democráticas foron asuntos internos e cando describe –en termos<br />

imprecisos– a acción <strong>da</strong>s “external forces” como esencialmente negativa: sabían que non<br />

querían réximes comunistas.<br />

839 Tusell Gómez (2004b, 20) oponse tallantemente á “afirmación bastante habitual en los<br />

críticos de la transición a la democracia” de que “ésta se llevó a cabo con una especie de<br />

apoyo tutelar de los <strong>Estado</strong>s Unidos”: “Si se leen las memorias de Areilza, el primer ministro de<br />

Exteriores de la Monarquía, se comprobará que na<strong>da</strong> más lejos de la reali<strong>da</strong>d que esa<br />

843

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!