O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

A dominación de clase: a coalición reaccionaria
Xa vimos como o noso modelo de interpretación do franquismo incorpora o
elemento da dominación de clase, algo que non sucede no modelo canónico.
En efecto, Giner e Sevilla-Guzmán (1975, 89-90, e 1980, 202-204 e 207-209)
entenden que a dominación de clase é un elemento esencial dos réximes
despótico-absolutistas que se dá en determinadas sociedades nas que o modo
capitalista de produción ocupa una posición central na economía. A dominación
de clase realízase basicamente a través do poder económico dos grupos
hexemónicos nos sectores industrial, financeiro e terratenente, que controlan o
aparato estatal por medio dunha coalición reaccionaria formada polos
segmentos sociais altos e mais as clases de servizo, co apoio do estamento
militar. En realidade, os propios réximes despótico-absolutistas actúan como
axentes estruturantes da sociedade, na medida en que xeran e manteñen
pautas de desigualdade, aínda que sempre afirman representaren os intereses
xerais. De feito, non dubidan en neutralizar as clases traballadoras e mais
grupos tales como a intelectualidade disidente ou o estudantado. Con todo, os
réximes despóticos modernos non son nin un simple reflexo do modo de
produción capitalista nin tampouco un simple instrumento das clases dirixentes,
xa que as institucións e as corporacións do réxime condicionan o exercicio da
dominación.
É evidente que neste achegamento á dominación de clase nos réximes
despóticos, os nosos autores incorporan elementos de análise tanto
funcionalistas como marxistas, aínda que se afastan por igual de ambos
repertorios. De acordo con este modelo, o franquismo foi unha ditadura persoal
extrema apoiada desde o principio por elementos moi conservadores e
reaccionarios das clases dirixentes, e o Goberno franquista pode describirse
como un ben harmonizado compromiso entre faccións. Nin os militares, nin os
arribistas e demagogos falanxistas de clase media, nin os monárquicos de
dereitas, nin os carlistas tradicionalistas, nin tampouco os membros da ACNP
ou do Opus Dei foron quen de dominar o Goberno por completo. Pero entre
todos formaban a coalición reaccionaria que controlaba o Estado, unha clase
política complexa que representaba fielmente as oligarquías industrial,
386