O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

pluralismo restrinxido ou limitado –propiamente un pluralismo de clase– do que
se beneficiou en exclusiva e por cooptación –a través de redes informais de
padroado– o funcionariado integrante dos sectores de servizo que controlaban
por delegación o aparato institucional e accedían arbitrariamente a recursos
públicos tales como a seguridade laboral, os ingresos fixos e a atención
sanitaria. Mentres lles permitía ás súas elites contar con plataformas
representativas tuteladas e garantía os intereses dos sectores económico,
financeiro e terratenente, o réxime lograba lexitimarse socialmente, impor como
dominante e reproducir unha determinada cultura política, utilizar o sistema
educativo e a oferta para o tempo libre para manter baixo control –apáticas,
pasivas e obedientes– as clases infieis, e facer un uso selectivo da represión
política para asegurar a orde pública.
A elite política franquista, pola súa bada, era cerrada. A mobilidade era
un fenómeno anecdótico e a cooptación estaba sometida a regras moi estritas.
Aínda que os ministros foron adquirindo unha certa autonomía, os poderes
estaban concentrados na persoa do ditador, que, de acordo cos criterios de
riqueza, parentesco ou amizade, seleccionaba as persoas que accedían á elite
dirixente entre o exército, a burguesía, a aristocracia, os círculos monárquicos,
o partido único, o alto funcionariado e a igrexa católica. O patrón clientelar do
power patronage era o común nos intercambios de recursos dentro da elite –o
cal era lóxico, dada a súa coherencia co corporativismo ou corporatismo de
Estado propio do réxime despótico franquista–, mentres na periferia menos
desenvolvida o acceso aos centros de decisión respondía aos mecanismos
informais propios do clientelismo subalterno de tipo burocrático.
Observada desde unha perspectiva máis ampla, a dominación de clase
implementouse na España franquista de acordo co modo ibérico-latino de
abordar os procesos de modernización cando son convenientes ou inevitábeis.
Os elementos considerados útiles foron incorporados selectiva e gradualmente,
mentres aqueles que cuestionaban o statu quo, é dicir, a esencia do modelo
socio-institucional orgánico-corporativo, foron rexeitados. No nivel ideolóxico,
este tipo de modernización recibiu a cobertura do nacionalcatolicismo. A
preocupación fundamental do réxime despótico franquista foi a cuestión da
autoridade e da xerarquía. Renunciou ao fascismo como fonte de lexitimación e
677