O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Houbo varios acontecementos que tiveron un importante impacto na
opinión pública, entre os que hai que destacar a asemblea conxunta de bispos
e sacerdotes (á que voltaremos infra), o documento colectivo dos bispos sobre
La Iglesia y la comunidad política, a homilía do xa cardeal Enrique y Tarancón
en Madrid o 27 de novembro de 1975 e as declaracións episcopais relativas ás
eleccións de xuño de 1977. O documento La Iglesia y la comunidad política 1011
–publicado pola Conferencia Episcopal en 1973 para defender o pluralismo
político na igrexa católica, reivindicar a xustiza e afirmar a separación e a
colaboración entre o Estado e a igrexa– foi a primeira declaración da xerarquía
eclesiástica como tal a prol da democracia, aínda que distanciada das
conclusións da asemblea conxunta. En canto ás eleccións de xuño de 1977,
Sartorius e Sabio (2007, 445-447) cuestionan a pretendida neutralidade
mantida pola xerarquía corporativa, que de feito animou os fieis a non votaren
os partidos de esquerdas, cuxos programas electorais se consideraban
incompatíbeis coa doutrina católica.
Para comprendermos o cambio que se estaba a producir no seo da
corporación católica española é tamén importante lembrar (a) a influencia das
novas ideas teolóxicas que viñan de Alemaña, Austria, Francia e Bélxica e (b) a
renovación do episcopado español: no período 1965-1971 foron nomeados 42
novos bispos (dentro dun colectivo de 80); para marzo de 1972, todos os
cargos da Conferencia Episcopal foron renovados, o que lle permitiu ser elixido
presidente a Enrique y Tarancón, arcebispo fiel a Paulo VI e á liña do Vaticano,
como acabamos de ver. 1012 É importante observar, neste contexto, que Luigi
Dadaglio, nuncio apostólico desde outubro de 1967, nomeou en catro anos 59
bispos auxiliares e administradores apostólicos, sen trámite de
presentación 1013 . Os nomeados eran, evidentemente, afíns á liña vaticana, xa
que fora precisamente Roma quen deseñara unha política consistente na
renovación da xerarquía eclesiástica española mediante a designación de
bispos auxiliares de orientación política reformista. 1014 En definitiva, a igrexa
católica demandaba a súa separación do Estado. Probabelmente, “ésta es la
primera vez desde la Revolución francesa, que la religión tomaba la iniciativa
de separarse del Estado para dar vía libre a la libertad religiosa y a la igualdad
ante la ley civil” (Martín Patino, 1984, 166-167). Ao tempo, a igrexa católica foi
576