O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Patino. Segundo Brassloff (1998, 98 e 100-101), Xoán Paulo II amosou un profundo desacordo
coa xerarquía católica española, que “had been cowardly in not insisting that the Constitution
include the name of God and the special status of the Catholic Church”; ademais, tampouco lle
gustaron os acordos do 3 de xaneiro de 1979, nos que, segudo o sumo pontífice, a igrexa
católica lle fixera demasiadas concesións ao Estado español. Calleja Sáenz de Navarrete
(1988, 111-116) chega a afirmar que “tanto Tarancón como Dadaglio son dos víctimas de la
firma de los Acuerdos Parciales y de su apoyo a la Constitución, frente a la opinión romana que
consideraba poco reafirmados los derechos de la Iglesia española, sobre todo, en cuanto a la
enseñanza y el divorcio civil de los matrimonios canónicos. (Roma pretendía, al parecer, que
fueran «indivorciables»)”. De feito, o nuncio Dadaglio –que, en contra do costume, non foi
nomeado cardeal– foi substituído por un curial, Innocenti, o 4 de outubro de 1980. Un membro
da xerarquía católica española, Sebastián Aguilar (1999, 164), relata:
En los mismos dicasterios de Roma, en unos más que en otros, resultaba difícil comprender las
posiciones de los Obispos españoles, que a veces desde Roma se veían como pusilánimes, apagadas,
medrosas y demasiado condescendientes con las tendencias secularistas y con el mismo Partido Socialista.
Así se interpretaron acontecimientos tan importantes como la preparación de los Acuerdos de 1979 y el
apoyo dado por algunos obispos y eclesiásticos a la Constitución de 1977 [sic], considerada como una
Constitución atea en una España que algunos veían desde lejos como uniformemente católica.
1062
De feito, e como nos recorda Tamayo-Acosta (2006b), os acordos de 1979, a Lei orgánica
7/1980, do 5 de xullo, de liberdade relixiosa (BOE do 24 de xullo), e mais os distintos acordos
con outras confesións relixiosas (concretamente, coa Federación de Comunidades Israelitas de
España, coa Federación de Entidades Relixiosas Evanxélicas de España e coa Comisión
Islámica de España) proporcionan as coordenadas dun mapa relixioso que poderíamos
representar do seguinte xeito (v. tamén González Bedoya, 2008a):
Clase ou
Confesión
categoría
1ª A igrexa católica
As de notorio arraigo que asinaron acordos co
Goberno de España:
2ª • O xudaísmo
• As igrexas evanxélicas
• O islam
As de notorio arraigo que non asinaron acordos
co Goberno de España:
• As Testemuñas Cristiás de Xehová
3ª • A Igrexa de Xesucristo dos Santos dos
Derradeiros Días
• A Federación de Comunidades Budistas de
España
As demais inscritas no Rexistro de Entidades
4ª
Relixiosas
As non inscritas no Rexistro de Entidades
5ª
Relixiosas
Contreras Mazarío e Celador Angón (2005, 24-26) explican que un dos “beneficios propios que
tienen las confesiones inscritas en el RER [o Rexistro de Entidades Relixiosas regulado no
Real decreto 142/1981, do 9 de xaneiro, de organización e funcionamento do Rexistro de
Entidades Relixiosas, BOE do 31 de xaneiro] es la posibilidad de que el Estado establezca
acuerdos o convenios de cooperación con ellas”. Para isto, as confesións teñen que cumprir o
previsto no artigo 7.1 da Lei orgánica de liberdade relixiosa, é dicir, teñen que acadar, polo seu
ámbito e número de crentes, notorio arraigo en España. A lei non explica o que significa notorio
arraigo, un concepto que na práctica se interpreta de xeito restritivo e discriminatorio.
Llamazares Fernández (2001a, 254-255) entende que, de feito, a esixencia de arraigo “es
manifiesta expresión de la confesionalidad histórico-sociológica”. Pola contra, o autor
eclesiástico Corral Salvador (2007, 383-385) pensa que non hai confesión ningunha, alén da
católica, que poida demostrar un notorio arraigo, polo que se fixo unha interpretación xenerosa
do previsto no artigo 7.1 da Lei orgánica de liberdade relixiosa. V. tamén, sobre os acordos
previstos no artigo 7 da Lei orgánica de liberdade relixiosa, Corral Salvador, 2007, 379-381, e
Landete Casas, 2006, 326-332.
Sobre os acordos de cooperación do 10 de novembro de 1992 coa Federación de
Comunidades Israelitas de España, coa Federación de Entidades Relixiosas Evanxélicas de
España e coa Comisión Islámica de España, v. Corral Salvador, 2007, 383-401 e 429-450
(onde se reproducen os tres acordos nun cadro que permite visualizar os paralelismos da súa
redacción).
870