O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

extraordinariamente baixo en relación co total de mortes por razóns políticas
que se produciron no mundo entre 1974 e 1990. Para explicar polo miúdo o
baixo nivel de violencia hai que ter en conta os seguintes puntos: (a) o desexo
dos actores políticos de non repetir experiencias violentas anteriores; (b) o
control da democratización por parte dos reformistas do goberno: nin o goberno
se ve forzado a recorrer á violencia, nin a oposición ten moita marxe para
utilizala; (c) a vontade dos grupos opositores de empregar medios non
violentos; (d) a catalización do descontento popular a través de manifestacións,
que son demostracións de forza que lle permiten á oposición sondar a
amplitude dos seus apoios e a efectividade da súa organización, xeran
publicidade –mesmo internacional–, provocan no seo do réxime divisións sobre
cal é a mellor resposta, e, se o réxime responde mediante o uso da violencia,
poden crear mártires e novas razóns para reaccionar; e (e) a constatación de
que os gobernos que son froito da moderación e do entendemento gobernan
con moderación e entendemento, mentres que os gobernos que son froito da
violencia gobernan con violencia (o uso da violencia aumenta o poder dos
especialistas nesta materia, tanto do goberno como da oposición). 229
Que condicións, en definitiva, deben cumprirse para que saibamos que
estamos ante un proceso de democratización? Linz e Stepan 230 enumeran as
seguintes: (a) un acordo suficiente sobre os procedementos políticos para elixir
o goberno; (b) un goberno directamente resultante do voto libre e popular; (c)
un goberno cunha autoridade real para xerar novas políticas; (d) un poder que
actúa respectando as liberdades básicas; e (e) uns poderes executivo,
lexislativo e xudicial que non compiten con outros poderes de iure.
Linz (1990, 27-28) fixa os límites temporais dos procesos de transición
política, aínda recoñecendo que se trata dunha cuestión até certo punto
arbitraria. O inicio estaría marcado por un suceso especialmente dramático que
crearía a expectativa da cidadanía e da elite política de que o xeito de acadar
autoridade política é a través de eleccións libres. O final dos procesos estaría
marcado pola creación ou a restauración dun marco constitucional democrático
por parte dos representantes libremente elixidos.
153