O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

462 V., neste mesmo sentido, Giner e Pérez Yruela, 1988a, 29.
463 Schmitter, 1981a, 65, 1984, 308-309, e 1985.
464 Non deixa de ser chamativo, por certo, que o propio Cawson (1981, 299-300) suxira a
existencia dunha ubicuidade do imperativo corporativo e dunha corporatización da vida política,
e que sinale que se pode observar unha tendencia cara ao corporatismo en moitas outras
áreas da política pública, aínda que non profunda neste feito.
465 Giner bota a vista atrás sobre este traballo en varias ocasións. Así (Giner, 1984, 8), sinala
como nel
intentamos trascender la literatura corporatista contemporánea, que concentraba la mayor parte de sus
esfuerzos en el análisis del triángulo gobierno-empresarios-sindicatos, y su negociación intercorporativa de la
realidad económica y política, al margen del sistema parlamentario representativo. Procuramos allí dar una
visión más ancha, que integrara este último fenómeno en el universo más vasto y complejo de las varias
corporaciones que se interpenetran en el mundo moderno y lo estructuran [...].
Noutro lugar (Giner, 2002) observa:
Vinculadas nuestras reflexiones de algún modo a las teorías ‘neocorporativistas’ que comenzaban a tomar
cuerpo en los años 70, optamos sin embargo por una versión del fenómeno que algún crítico yanqui había de
describir como ‘societaria’. Ello se debió a que nuestros análisis querían ir más lejos del triángulo pactista
característico de la literatura sobre el tema, compuesto por sindicatos, gobiernos y empresarios. Nuestros
trabajos conjuntos han respondido siempre a un esfuerzo por entender la estructura de las sociedades
avanzadas en términos de corporatización general de todo el ámbito social [...].
É evidente que compartimos plenamente a validez desta hipótese, que, con todo, e de acordo
co propio Giner (2002), debe “enriquecerse con aportaciones nuevas” derivadas do proceso de
globalización.
466 A propósito deste concepto, Giner (1984, 8) precisa que
me he esforzado por evitar el tono apocalíptico y por hacer énfasis en el hecho de que, a mi entender, la
«sociedad corporativa» no es más que una metáfora, es decir, una perspectiva interesante porque
corresponde a ciertos rasgos reales de la vida colectiva contemporánea. Ésta, no obstante, escapa una y otra
vez a las rigideces del modelo postulado y es mucho más rica e intrincada que él. Lo único que cabe señalar
es que, en el análisis de algunas sociedades concretas, dicho modelo posee un grado notable de poder
explicativo.
467 Hai autores que comparten con Giner e Pérez Yruela os elementos centrais do seu modelo.
Así, o corporatismo é definido por Maier (1981, 77) como a delegación parcial da elaboración e
da execución das políticas públicas en intereses privados organizados, mentres Schmitter
(1981b, 366) o describe como un modo de elaborar a política no que unha serie de
corporacións formalmente recoñecidas e designadas polo Estado –que xa non as trata como
simples instrumentos de representación de intereses senón como auténticos socios
corresponsábeis na orientación e no goberno da sociedade– quedan incorporadas ao proceso
de adopción e de execución das decisións vinculantes. Para Cawson (1981, 287-288, e 1985a,
8), o corporatismo é un proceso sociopolítico específico no que organizacións que representan
intereses funcionais monopolísticos realizan intercambios políticos con axencias estatais verbo
de políticas públicas que implican aquelas organizacións nun papel no que se combina a
representación de intereses e a implementación de políticas a través da delegación de
competencias. A característica esencial do corporatismo sería así a representación de
intereses funcionais, con independencia da súa institucionalización parlamentaria. Esta
definición deixa aberta a cuestión de se un sistema deste tipo comprende un Estado
corporativo ou un sistema politico corporativo.
468 Cfr. Newman, 1981, 199: “The role of individuals as idiosyncratic authors of social events is
strenuously rebutted”.
469 Almond (1990, 247) é aínda máis claro verbo deste punto cando sostén que o corporatismo
é unha variedade do pluralismo situada nun lugar intermedio entre un tipo máis disperso e
competitivo e outro tipo estreitamente controlado polo Estado. Tamén Alemann (1996, 43-44)
defende que os arranxos entre o Estado e as corporacións non constitúen unha alternativa ao
pluralismo, senón que teñen lugar baixo o seu paraugas. De feito, o que rexería neste caso
sería o principio da subsidiariedade: o Estado só asumiría as tarefas que non poden asumir as
unidades máis pequenas (as familias, os grupos, as corporacións). De aí que haxa que ler
criticamente afirmacións como a de Granado (2001, 55): “En una democracia las instituciones
religiosas [que nós, no caso da igrexa católica, cualificamos de corporacións] no son
simplemente distintas, sino ajenas al Estado”. Evidentemente, en España a corporación
católica non é en absoluto “allea” ao Estado, que non por iso deixa de ser democrático.
470 Que, como demostran os exemplos das diferentes administracións públicas, tamén “se ve
sometido a la tendencia monopolista de las corporaciones que le sirven y que tratan de
extender y ampliar sus áreas de influencia en detrimento de otras” (Giner e Pérez Yruela, 1979,
800