O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

eaccionario, convertido xa nunha parte da identidade nacional onde convivían
o irracionalismo e a tecnoloxía. Finalmente, polo tanto, as solucións propostas
polo modernismo reaccionario foron moito peores que os problemas políticos,
económicos e sociais que procuraron resolver. “The challenges created by the
second industrial revolution were not to be mastered by philosophical
speculation on technology and the soul” (Herf, 1984. 235).
O século XX: do Estado corporativo á organización corporatista
Enlazando co que xa apuntamos no capítulo 9 sobre a andaina histórica da
corporación, Wiarda apunta como as novas ideas orgánico-corporativistas
sobre o desenvolvemento acadaron unha ampla difusión na primeira metade do
século XX. 784 En España, concretamente, e na medida en que representou un
esforzo modernizador, a Falange non foi un movemento totalmente
reaccionario, malia a súa preocupación por manter as estruturas tradicionais
corporativas, xerárquicas e elitistas. En xeral, os elementos que determinaron a
orde institucional de España –considerados anacrónicos no resto do mundo
occidental– foron o sistema económico colonial, semifeudal e precapitalista
baseado sobre a explotación dos recursos, a estrutura política autoritaria e
patrimonialista, o modelo social xerárquico e corporativo, o sistema de foros e
de privilexios, o clientelismo señorial, o poder da igrexa católica e mais o
predominio inmutábel da cultura relixioso-política católica. A estrutura
corporativa servía tendencialmente os intereses das elites dominantes
mediante a subordinación das forzas sociais emerxentes á autoridade dun
aparato estatal controlado precisamente polas elites.
Os cambios graduais que se produciron dentro desta orde institucional
corporativa foron inducidos e xestionados desde os sectores dominantes cando
(a) non foi posíbel eludir a adaptación ás novas circunstancias e (b) resultou
conveniente adoptar aqueles aspectos modernizadores que, podendo ser
controlados, se consideraron necesarios e útiles. Porén, os cambios non
acadaron nunca unha dimensión revolucionaria, non cuestionaron nunca o
statu quo, que se mantivo dentro do marco corporativo:
482