O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

atente a la dignidad del Estado o a la integridad nacional». La última frase refleja por un
lado el estatismo nacionalista fascista y por otro la hostilidad a un clero comprometido
con los nacionalismos periféricos. El texto desapareció discretamente bajo Franco.
(Linz, 1993, 13.)
Polo tanto, na coalición franquista púidose constatar desde o comezo a
existencia de dous compoñentes ideolóxicos, o falanxista e mais o clerical,
enredados entre eles nun enfrontamento que foi adquirindo unha crecente
importancia co paso do tempo. De feito, o fascismo e a igrexa católica
limitáronse mutuamente nas súas aspiracións de poder: a Falange atopou na
igrexa católica un límite ás súas ambicións totalitarias, mentres algúns fascistas
frearon as ambicións hexemónicas dos católicos reaccionarios proclericais e da
xerarquía que os apoiaba. No plano ideolóxico, con todo, a Falange acabou
achegándose ao tradicionalismo católico, no que, por unha banda, atopou un
elemento substitutivo do culto á patria e á raza, propio de movementos
foráneos similares, e do que, por outra banda, non puido deixar de recoñecer a
enorme influencia que exercía a través do sistema educativo, sobre todo entre
a mocidade das clases media e alta. 371
Estreitamente relacionados coa xerarquía e co Vaticano e liderados por
“un jefe de Estado que pretendía ser considerado «más católico que el
Papa»”, 372 os políticos católicos ocupaban unha posición única: por unha
banda, acumulaban un enorme poder ad intra, e, á vez, éranlle imprescindíbeis
á Santa Sé, que tiña que contar con eles nas súas relacións co réxime. 373 Foi
durante o período 1945-1957 cando se acadou o punto álxido na identificación
entre o Estado e a igrexa católica. Como relata Linz 374 , Franco comezou a
alimentar a elite de persoas provenientes sobre todo dos sectores católicos
populistas, que coidaba máis aceptábeis para a democracia cristiá europea en
auxe, así como para a igrexa católica norteamericana e mais os monárquicos
colaboracionistas. A igrexa logrou, durante este período, acadar o ideal dunha
hexemonía relixiosa, e o Vaticano deu o paso final e asinou un concordato.
Neste momento, o réxime franquista, que tamén asinou un acordo cos Estados
Unidos, consolidou a superación do seu illamento internacional.
Os principais elementos que conformaban esta unión entre a igrexa
católica e o Estado español eran: (a) o apoio da igrexa católica ao bando
241