O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

condicionalidad, entendiendo por ello el uso de la coerción a través de las instituciones
y organizaciones internacionales y regionales. Hubo consentimiento, en tanto en cuanto
hubo relaciones o vínculos entre los actores nacionales y el entorno exterior. Existió
interdependencia entre la política interior y la economía, con la política exterior y las
relaciones internacionales. En definitiva, una constatación indiscutible de que la historia
del franquismo y, con más razón, la de la Transición española no se puede entender ni
explicar sin tener en cuenta la política exterior y la incidencia del factor internacional
sobre el cambio político.
Os autores que máis esforzos lle dedican a este tema en España son
Garcés (1996 e 1999) e Sartorius e Sabio (2007). 823
Os EUA e a ditadura franquista
Os réximes como o franquista sempre reforzaron a hexemonía dos países
capitalistas situados no centro do campo político internacional, como
demostran os acordos que vincularon o Estado español aos EUA e mais ao
Vaticano a partir da década dos anos cincuenta do século XX. 824 Á vez, os
procesos de transición coas mellores expectativas de éxito son os que non
cuestionan as posicións dominantes, por non falar dos procesos que mesmo as
melloran. Na transición española incidiron múltiples actores exteriores: os EUA,
os Estados e as institucións supragobernamentais e internacionais da Europa
occidental ou as organizacións transnacionais partidistas. Pero foi a política
exterior norteamericana a que tivo unha especial transcendencia, xa que
Washington, que lle daba prioridade absoluta aos seus intereses
xeoestratéxicos, só estaba disposto a favorecer un cambio de réxime en España
se o país se incorporaba total e definitivamente ao bloque occidental. Logo do
asinamento, en xaneiro de 1976, do Tratado de amizade e cooperación, Juan
Carlos I viaxou aos EUA, onde o seu compromiso de promocionar unha
democratización controlada foi moi ben acollido. 825
Seguindo a Aguirre Rojas (2003b, 52-66) cando expón as dinámicas do
sistema-mundo capitalista na obra de Wallerstein, vemos que a transición
política española tivo lugar nun período de dominio forte da potencia hexemónica
norteamericana. Durante a pax americana, que abrangueu o período entre 1945
509