O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

seu prestixio (no caso español, por exemplo, Juan Carlos I identificouse
simbolicamente cos militares). 251
Linz, Stepan e Gunther cren que o franquista era un réxime civil, no que,
polo tanto, o poder non era institucionalmente militar. Os militares españois
estaban relativamente ausentes das tarefas de goberno. Con todo, existía un
perigo de involución derivado da ameaza que para unhas forzas armadas
nacionalistas supuña o proceso de transición política. De feito, o proceso de
ruptura coas institucións franquistas tivo que se facer pola vía da reforma legal
precisamente para asegurar a lealdade dos militares. 252 Con todo, Schmitter
(1994, 18-19) observa que as forzas armadas, que non participaran nos actos
de violencia oficial e non oficial contra a poboación civil, estaban
desmobilizadas no momento da morte do ditador. O’Donnell e Schmitter
([1986], 50 e 58-59) precisan que, se cadra, o réxime de Franco foi
marcadamente militar nas súas orixes. Porén, na época da súa transformación,
as forzas armadas xa só constituían un dos varios elementos do pluralismo
limitado teorizado por Linz: non elaboraban as políticas do réxime nin se
sentían responsábeis dela, de maneira que na transición permaneceron
relativamente indiferentes ante a política –as novas regras do xogo, os partidos
e o contido das demandas– e xa só pretendían protexer os seus propios
valores institucionais de estabilidade e de autonomía, así como a orde pública
e a seguridade nacional. En definitiva, os cadros militares, que non estaban
vinculados á policía política, aceptaron a apertura democrática porque (a) tiñan
poucas razóns para temer a vinganza dos gobernantes civís e (b) non sufriron
un trauma demasisado grande cando tiveron que voltar aos cuarteis e axustar
as súas estruturas profesionais e as súas carreiras individuais, dada a súa
escasa participación no aparato administrativo e funcional do Estado.
Estes son os principais puntos tratados neste capítulo:
• No modelo transitolóxico canónico, a liberalización é a apertura parcial dun
réxime autoritario, e constitúe un xeito de desactivar a oposición política e
de acrecentar o apoio popular do que gozan os liberalizadores.
167