12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

498 Infra veremos como Bourdieu salva este problema recorrendo ao concepto de campo.<br />

499 Que Campo García constrúe un modelo perfectamente canónico pode constatarse tamén<br />

nunha significativa pasaxe que reproducimos polo seu interese:<br />

Con la Constitución, la Iglesia Católica aceptó [sic] los principios de no confesionali<strong>da</strong>d del <strong>Estado</strong> y<br />

de libertad religiosa y de culto de los individuos y comuni<strong>da</strong>des (art. 16), y la garantía del principio de<br />

igual<strong>da</strong>d y de no discriminación por razón de religión (art. 14) [...], conformándose [sic] con una afirmación de<br />

lo que se ha denominado el hecho sociológico de la Iglesia Católica [...].<br />

[...]<br />

La llega<strong>da</strong> de la democracia planteó sin du<strong>da</strong> a la Iglesia Católica problemas importantes de<br />

rea<strong>da</strong>ptación al nuevo contexto social y político [sic], ante la persistencia de ciertas estructuras jerárquicas<br />

con nostalgias del pasado, la dificultad de reencontrar el propio espacio en una socie<strong>da</strong>d diferente y el<br />

surgimiento de otras instituciones y grupos sociales con capaci<strong>da</strong>d para intervenir en los procesos de<br />

socialización, producción cultural y moral, y creación de la opinión pública que la Iglesia había monopolizado<br />

durante el franquismo [...]. [O <strong>Estado</strong> acabou recoñecendo] la importancia de la Iglesia Católica para la<br />

socie<strong>da</strong>d española [sic], [...] aceptando [sic] la Iglesia, la no injerencia, como norma general, en los asuntos<br />

políticos del <strong>Estado</strong> [sic].<br />

500 No capítulo 16 referirémonos brevemente á achega de Puente Ojea, para quen é posíbel<br />

describir a igrexa como un ente gobernado polo papa –quen monopoliza o poder–, que reclama<br />

para si os atributos propios dun <strong>Estado</strong> e se dota, para realizar o seu obxecto de espallar a fe<br />

católica, dunha estrutura institucional xerárquica. A indefinición <strong>da</strong> igrexa católica verbo do seu<br />

autoconcepto outórgalle unha gran ductili<strong>da</strong>de.<br />

501 Tilly, 1990, 190.<br />

502 Polo tanto, a hipótese contractualista rousseauniana <strong>da</strong> xénese do <strong>Estado</strong> sería absur<strong>da</strong>.<br />

503 Gurrutxaga Abad (2008, 84) insiste en que a igrexa católica é consciente de que “tiene<br />

mejor tratamiento si la acompaña la institucionalización de la administración eclesiástica como<br />

grupo de presión”:<br />

Las ventajas de esta estrategia son evidentes; le posibilita ganarse un puesto en el debate público<br />

sobre aquello que juzga que es de su interés –especialmente cuestiones morales, intereses educativos o el<br />

control de algunos medios de comunicación–; reconocerse en la centrali<strong>da</strong>d de su posición teológicaespiritual;<br />

y tratar a sus periferias desde una visión consensua<strong>da</strong> acerca de cuál es la doctrina oficial católica.<br />

Para esta travesía especializa su institución, adquiere características de grupo de presión, sabiendo que<br />

cuenta para ello con valores en alza como el catolicismo tradicional de algunos sectores de la ciu<strong>da</strong><strong>da</strong>nía y la<br />

tradición acuña<strong>da</strong> durante siglos.<br />

La sensación de amenaza a su posición –en otros tiempos prominente– le lleva a cerrarse sobre sí<br />

misma y a insistir en el carácter espiritual de su misión, aunque nunca como ahora depende de la política<br />

para mantener el estatus y competir con otros credos y otras expresiones religiosas.<br />

504 Bourdieu, 1971, 320-321, e Bourdieu e Saint Martin, 1982, 34.<br />

505 Segundo Bourdieu e Saint Martin (1982, 39 e 42), o campo relixioso produce<br />

cette conciliation des contraires, et en particulier l’intégration <strong>da</strong>ns la «grande famille chrétienne» des intérêts<br />

antagonistes des laïcs.<br />

[...]<br />

L’oikonomia catholique n’est que la mise en œuvre stratégique de la logique fon<strong>da</strong>mentale de la religion qui, à<br />

la façon de la langue, fonctionne à la fois comme instrument unitaire et unificateur, capable d’intégrer plus ou<br />

moins fictivement ceux qui se servent de la même langue religieuse pour dire des expériences différentes du<br />

monde, et comme instrument différencié et différenciant (on sait le mépris universel des lettrés pour la<br />

«religion populaire») : du fait de sa polysémie, le message religieux permet de vivre et d’exprimer des<br />

expériences différentes, voire antagonistes, <strong>da</strong>ns des formes verbales ou gestuelles communes, retar<strong>da</strong>nt ou<br />

empêchant ainsi la pensée claire des différences et l’émergence de langages capables de s’exprimer.<br />

[...] L’Église est éternelle parce que, de toute éternité, elle a changé en gar<strong>da</strong>nt les dehors de la<br />

permanence.<br />

506 Bourdieu (1971, 319-321) observa, por certo, que a posición <strong>da</strong>s instancias relixiosas –<br />

institucións ou individuos– na estrutura <strong>da</strong> distribución do capital relixioso é a que determina as<br />

súas estratexias encamiña<strong>da</strong>s a conseguir ou perpetuar o monopolio do exercicio lexítimo do<br />

poder relixioso sobre os laicos e <strong>da</strong> xestión dos bens de salvación espiritual. Nesta loita, a<br />

igrexa procura impedir a entra<strong>da</strong> no mercado doutras empresas de salvación.<br />

507 Schmitter (2000, 36) confirma que o “modern ideological revival” do corporativismo “can be<br />

conveniently traced to the papal encyclical, Rerum Novarum, in 1891”. Aín<strong>da</strong> hoxe, a igrexa<br />

católica valora esta encíclica como “uno de los capítulos más notables del pensamiento y de la<br />

acción de los católicos en el siglo XX”, por definir “la Doctrina Social de la Iglesia” (Conferencia<br />

Episcopal Española, 1999, punto 6). Tamén Cárcel Ortí (2008, 80-81) valora a Rerum novarum<br />

positivamente.<br />

508 Desde unha perspectiva iuscanónica, Gutiérrez (1987, 15-82) estu<strong>da</strong> este principio e os<br />

seus límites na organización xurídica <strong>da</strong> igrexa católica.<br />

509 A versión galega <strong>da</strong>s citas <strong>da</strong> encíclica Quadragesimo anno (Pío XI, 1931) é nosa.<br />

510 Mclaughlin, 1997 4 , 205-207. Este estudo céntrase no caso de Irlan<strong>da</strong>, onde historicamente<br />

se dá unha estreitísima relación entre a identi<strong>da</strong>de nacional e a igrexa católica. Na segun<strong>da</strong><br />

803

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!