12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tusell Gómez, 1978. Díaz-Salazar Martín (2006, 115-121) estu<strong>da</strong> a democracia cristiá<br />

antifranquista.<br />

1002 En Méri<strong>da</strong>, 1982, 67. Outro membro <strong>da</strong> xerarquía católica, Jubany (en Méri<strong>da</strong>, 1982, 122),<br />

coincide con Enrique y Tarancón: “inspiración cristiana, sí; confesionali<strong>da</strong>d de un partido<br />

político, no”. No mesmo sentido, Cirar<strong>da</strong> Lachiondo, en Méri<strong>da</strong>, 1982, 200.<br />

Sartorius e Sabio (2007, 447-448) aluden aos “boletines de información reserva<strong>da</strong> que leía el<br />

ministro de la Gobernación” segundo os cales o papa non estaba de acordo coa postura de<br />

Enrique y Tarancón sobre o patrocinio dun partido democratacristián. Para estes autores,<br />

Enrique y Tarancón acabou matizando a súa idea: “unos partidos se arrogaban más que otros<br />

los man<strong>da</strong>tos eclesiásticos, y la Iglesia oficial no sólo dejaba hacer sino que lo veía con buenos<br />

ojos”. Callahan (2000, 433-435) tamén cre que foi crucial a oposición de Enrique y Tarancón á<br />

creación dun partido confesional, que naquel momento non lle parecía funcional, e mesmo<br />

podía ser contraproducente. Pola contra, o prelado non agachaba as súas simpatías pola UCD,<br />

que era un partido de inspiración cristiá trufado de persoas procedentes <strong>da</strong> ACNP e <strong>da</strong> ACE.<br />

Calleja Sáenz de Navarrete (1988, 281-283 e 364-365) advirte que “el tema de los partidos<br />

políticos «cristianos» [...] no es objeto de un largo debate”, tendo en conta a firme postura<br />

amosa<strong>da</strong> moi cedo por Enrique y Tarancón.<br />

1003 Sobre esta cuestión, v. tamén Brassloff, 1998, 88, e Díaz-Salazar Martín, 2006, 196-197.<br />

1004 De maneira que, segundo Giner e Sarasa Urdiola (1993, 61),<br />

los religiosos rebeldes frecuentemente fueron desterrados a Latinoamérica donde, más tarde, jugaron un<br />

destacado papel en el desarrollo de movimientos de inspiración religiosa para la liberación contra las<br />

dictaduras locales o contra las condiciones extremas de injusticia social. [...] Entre los inspiradores de la<br />

teología de la liberación se encuentran dirigentes religiosos radicales de origen español, al igual que entre<br />

algunos movimientos guerrilleros.<br />

Hai un punto do relato destes autores que nos merece unha valoración crítica:<br />

[...] el mero desplazamiento de católicos a las filas democráticas borró, por fin, la división religiosa que había<br />

enfrentado a las «dos Españas» durante la República y la guerra civil, división que había sido manteni<strong>da</strong> viva<br />

por el régimen franquista como parte de su política más consciente. En consecuencia, el mapa polític[o] e<br />

ideológico de España ya había cambiado radicalmente a finales de los sesenta. La jerarquía católica llegó a<br />

percatarse de ello, hasta el punto de que, en 1971, la mayoría de los obispos reunidos en la llama<strong>da</strong><br />

Asamblea Conjunta, pidió perdón públicamente por no haber sido en el pasado «ver<strong>da</strong>deros ministros de la<br />

reconciliación». A resultas de este cambio de posición, así como por su nuevo espíritu, la Santa Sede<br />

comenzó a retirar su apoyo al sector más reaccionario de la jerarquía española, y sus relaciones con la<br />

dictadura se hicieron tensas. (Giner e Sarasa Urdiola, 1993, 62.)<br />

Pode sosterse a insinuación de que o que desencadeou a crise definitiva do franquismo foi o<br />

simple feito de que os católicos empezasen a militar na oposición democrática? Porque o certo<br />

é que aquel desprazamento católico cara ás fileiras opositoras coincidiu no tempo cos cambios<br />

que estaban a ter lugar, ou que terían lugar pouco despois, no seo <strong>da</strong> xerarquía eclesiástica.<br />

Para un estudo <strong>da</strong> colaboración entre cristiáns e marxistas durante o franquismo, v. Álvarez<br />

Espinosa, 2003.<br />

1005 V. Hopkin, 2007, 271. Tamén Powell (1996, 307-308) entende que foi a UCD a que<br />

“ultimately performed a role not unlike that of the Christian Democratic parties of Western<br />

Europe in their own post-war democratic restorations”. Neste sentido, Brassloff (1998, 89)<br />

insiste en que a UCD “became the functional equivalent of Christian Democracy in Spain”,<br />

mentres Cuenca Toribio (1985, 138) conclúe: “Con importantes núcleos provenientes de la<br />

Democracia Cristiana y del Opus Dei, era lógico que tal fuerza política [a UCD] patrocinara un<br />

modelo de convivencia no lejano del desiderátum de las opciones temporales de un amplio<br />

estrato del episcopado, en especial del más vanguardista y en sintonía con las reformas<br />

conciliares”.<br />

1006 Osorio, membro <strong>da</strong> ACNP, foi ministro no primeiro Goberno de Adolfo Suárez. Parti<strong>da</strong>rio de<br />

pór en pé un partido democratacristián, afirma que se atopou coa decidi<strong>da</strong> oposición de<br />

Enrique y Tarancón (en Sánchez Jiménez, 2005, 17, nota 1).<br />

1007 Sobre este grupo, v. Aguilar Fernández, 1996a, 315-316. Os tácitos pertencían<br />

maioritariamente á xeración de Juan Carlos de Borbón –a quen apoiaban firmemente– e foron<br />

os primeiros que, desde dentro do réxime, avogaron por unha transición cara á democracia que<br />

fose pacífica e respectuosa coa legali<strong>da</strong>de franquista. V. tamén Díaz-Salazar Martín, 2006,<br />

205, e Hopkin, 2007, 272-273.<br />

1008 V. capítulo 21.<br />

1009 Suárez González, 1997, 285. Polo tanto, o presidente era un “católico apostólico romano<br />

como los más de sus principales correligionarios”, como puntualizan Andrés-Gallego e Pazos<br />

(1999b, 213). De feito, no seu primeiro Goberno houbo cinco membros <strong>da</strong> ACNP (Calleja<br />

Sáenz de Navarrete, 1988, 38).<br />

862

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!