O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

laborais no país que coinciden con celebracións católicas: san Xosé, xoves santo, venres
santo, asunción, todos os santos, inmaculada e nadal. O resto das festas laborais son o
aninovo, a festa do traballo, o Día das Letras Galegas, o Día Nacional de Galiza e o Día da
Constitución. Polo tanto, das 12 festas laborais previstas, 7 son celebracións católicas. (No
decreto precísase que as festas laborais de san Xosé e do Día das Letras Galegas se inclúen
no calendario laboral porque coinciden en domingo o día de reis –unha celebración católica– e
mais a Festa Nacional de España.) Desde o punto de vista da análise de xénero, é
especialmente interesante reparar no feito de que o Día da Muller non é festa laboral, pero si o
da inmaculada concepción da virxe María.
No ámbito escolar, a Orde do 29 de maio de 2008 pola que se aproba o calendario escolar
para o curso 2008-2009 nos centros docentes sostidos con fondos públicos (DOG do 5 de
xuño) prevé os seguintes períodos de vacacións dentro do período de actividades lectivas:
nadal (17 días), semana santa (8 días) e entroido (3 días); tampouco é lectivo o Día do Ensino.
Polo tanto, o 86% dos días de vacacións escolares dentro do período de actividades lectivas
corresponden a celebracións católicas; a estes días hai que lles sumar as festas laborais
previstas no calendario laboral, así como as festas laborais de carácter local que coincidan no
período de actividades lectivas.
1225 O prelado Asenjo Pelegrina (2008, 56) avoga abertamente pola presenza pública de
símbolos católicos aducindo unha razón dificilmente compatíbel co carácter aconfesional do
Estado e descubrindo unha grave eiva argumental de cara a algún dos posíbeis problemas aos
que España terá que se enfrontar como país de inmigración:
Personalmente estoy en contra de la eliminación de los crucifijos en la escuela pública, en los hospitales y en
las cárceles si los usuarios de estos servicios o sus padres, en el caso de los niños, desean mantener estos
símbolos. Es un derecho que nace de la misma libertad religiosa. Lo que no me parece de recibo es que
haya que retirar un crucifijo, símbolo de los sentimientos más nobles, la piedad, la compasión y el amor más
grande, porque un padre o dos así lo decidan. Y porque estoy en contra de la eliminación unilateral de los
crucifijos, también estoy en contra de que se impida el uso del velo en la escuela, que en definitiva es otro
símbolo religioso.
1226 Así sucedeu tras o atentado do 11 de marzo de 2004 en Madrid, malia que moitas vítimas
non pertencían á igrexa católica. O último exemplo é o funeral de Estado, que tivo lugar o 8 de
maio de 2008, polo ex presidente do Goberno de España, Leopoldo Calvo Sotelo, falecido o
día 3. A cerimonia, exclusivamente católica e oficiada polo arcebispo de Madrid e presidente da
Conferencia Episcopal, Antonio María Rouco Varela, celebrouse na catedral de La Almudena
de Madrid coa asistencia do xefe do Estado e das máximas autoridades parlamentarias e
gobernamentais. Nin o xefe do Estado nin o xefe do Goberno de España presidiron a
cerimonia. Apenas se suscitou un debate público sobre a conveniencia de separar o funeral de
Estado, libre de connotacións confesionais, dunha eventual cerimonia católica privada. (Tamén
se celebran segundo o rito católico os funerais polos soldados mortos en acto de servizo ou
con ocasión doutros feitos lutuosos de alcance público.) Tamayo-Acosta (2008b e 2008d) opina
que o exemplo dos funerais de Estado, así como o das tomas de posesión do presidente do
Goberno de España e dos seus ministros, poñen de relevo “la alargada sombra del
nacionalcatolicismo, que se extiende hasta las más altas instituciones del Estado”. No caso dos
funerais de Estado, concretamente, estaríamos ante a “confesionalización católica de la
muerte”, incompatíbel coa laicidade do Estado e mais co actual pluralismo relixioso español:
“Ningunha religión ni cultura pueden apropiarse del dolor humano ni del sentido de la muerte, y
menos aún imponer sus formas simbólicas de celebrarlo. Y menos aún con el respaldo del
Estado”.
Conclusións
1227
Contreras Mazarío, 1992, 189-190, e Contreras Mazarío e Celador Angón, 2005, 54-56.
1228
V. artigos 59 e 60 do Código civil.
1229
Foi paradoxalmente nunha pasaxe das doce leccións contidas en El hombre y la gente, de
José Ortega y Gasset, onde atopamos, malia o noso distanciamento verbo desta serodia obra
orteguiana –pretenciosa, decepcionante e machista–, a idea para o título do noso traballo. V.
Ortega y Gasset, José, El hombre y la gente (nota preliminar de Paulino Garagorri), Madrid,
Revista de Occidente / Alianza, Colección Obras de José Ortega y Gasset, 1980 2 [1957], 185-
186. Unha crítica desta obra atopámola en Morán Suárez, 1998, 260-270.
897