O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Pola contra, na transición en sentido literal hai que distinguir tres fases:
(a) a primeira fase de endurecemento, na que o réxime franquista intentou
sobrevivir mediante a decisión de Arias Navarro de febreiro de 1974 de reducir
a transformación da ditadura a un simple eufemismo, o que lle outorgou creto á
oposición democrática en vida do ditador; (b) a segunda fase de liberalización,
na que se produciu a disolución das institucións non reconvertíbeis, como as
Cortes, e mais o recoñecemento da oposición (até daquela mantida na
ilegalidade); e (c) a terceira fase de democratización, que produciu unha nova
orde política. En canto á consolidación da democracia, Giner semella apoiarse
na posición minimalista de Linz que puidemos estudar no capítulo 5 e segundo
a cal a democracia está consolidada cando os axentes antisistema están
reducidos á irrelevancia. En efecto, Giner entende que a democracia se
consolidou no momento no que xa non houbo forza ningunha capaz de
cuestionar ou mesmo derrocar a orde constitucional. O que, de feito, se
consolidou en España foi un sistema corporatista cuxa estabilidade descansa
sobre pactos entre diversos intereses colectivos.
Se nos distanciamos claramente do modelo transitolóxico canónico, que,
como vimos no capítulo 5, mantén a liberalización fóra do proceso de
transición, 792 tampouco nos identificamos co modelo de Giner, que semella
dubidar entre dúas datas como punto de partida do subproceso formal de
transición, febreiro de 1974 (como acabamos de ver) e novembro de 1975
(como vimos no extracto literal que reproducimos supra). Nós avogamos por
situar o momento inicial do subproceso de democratización, que englobou a
transición formal e a consolidación, no mes de decembro de 1976. Tamén
entendemos que a liberalización non formou parte da transición formal, aínda
que ambos subprocesos transcorreron en paralelo durante seis meses. Cando
alude á fase de endurecemento, Giner propón unha diferenciación entre a
etapa de Arias Navarro e as anteriores até 1965, sen que sexa quen de nos
convencer de que se deban facer aquí distincións cualitativas.
Como constata Sánchez Navarro (1998, 24), os autores non se poñen de
acordo á hora de fixar o momento no que finalizou o proceso de transición. Entre
as diversas propostas atópanse a aprobación da Lei de reforma política, as
488