O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

A consolidación da democracia
Como vimos, tanto Huntington como Linz estabelecen con bastante claridade a
diferenza entre liberalización e democratización, e amosan un grande empeño
en manter a liberalización fóra do proceso de transición. 231 Verbo da
consolidación da democracia, pola contra, Huntington ([1991], 22) móstrase
algo impreciso, xa que se limita a incluíla dentro do proceso de
democratizacíon, mentres que Linz (1996b, 36) non se atreve a fixar o
momento no que unha democracia nova está consolidada 232 .
De feito, e segundo Linz (1996b, 36), a desorientación é común entre os
autores neste asunto:
El tema de la consolidación ha generado interesantes debates intelectuales
entre una perspectiva minimalista, representada, por ejemplo, por Giuseppe Di Palma,
y otra maximalista, representada por Philippe Schmitter y a la que se acerca Leonardo
Morlino 233 . La segunda perspectiva incluye la institucionalización del sistema de
partidos, de las relaciones capital-trabajo, Iglesia y Estado, etc. Existe la idea de que la
transición y la consolidación son procesos sucesivos, mientras que otros –yo entre
ellos– creen que la transición y la consolidación pueden ser procesos simultáneos.
Para comprendermos a perspectiva de Schmitter, que Linz cualifica de
maximalista, debemos acudir á súa definición da consolidación: “Consolidation
could be defined as the process of transforming the accidental arrangements,
prudential norms and contingent solutions that have emerged during the
transition into relations of cooperation and competition that are reliably known,
regularly practiced and voluntarily accepted by those persons or collectivities,
i.e. politicians and citizens, that participate in democratic governance”. Do que
se trata, polo tanto, é de chegar a unha situación de estabilidade na que unhas
determinadas institucións reciben o apoio dos políticos e da cidadanía. 234
Linz, como acabamos de ver, adopta unha posición que cualifica de
minimalista, segundo a cal a democracia está consolidada cando todos os
actores políticos descartan a existencia de calquera alternativa aos procesos
democráticos para obter o poder e comparten a idea de que non se pode vetar
a acción dos que foron elixidos democraticamente para gobernar. 235 Máis
concretamente, Linz, Stepan e Gunther (1995, 83-84) enumeran os cinco
154