O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

De aí que o modelo de separación de poderes fose alleo á tradición
destes países, que preferiron unha estrutura monista (unha monarquía ilustrada
ou un poder executivo todopoderoso), na que as corporacións como a igrexa
católica tivesen asignado un amplo ámbito de poder. Porén, a partir da
segunda metade do século XIX –cando se fixo evidente a presión da
industrialización, da urbanización, dos acelerados cambios sociais e das novas
correntes ideolóxicas–, xurdiu unha nova ideoloxía do desenvolvemento que,
sempre dentro do marco orgánico-corporativo propio da tradición ibérico-latina,
tratou as mesmas cuestións fundamentais das que se ocuparon Marx,
Durkheim ou Weber. Tratando de cohonestar (a) a consideración tradicional
pola orde e pola xerarquía con (b) os novos imperativos de cambio e de
modernización, autores como Suárez 783 , Donoso Cortés, Unamuno ou Ortega y
Gasset, entre outros, elaboraron un repertorio para o pensamento e para a
acción:
They attempted, for instance, to deal with the phenomenon of mass man by erecting
corporate structures that provided for class harmony rather than conflict, structured
participation rather than rootlessness and alienation. Representation was generally to
be determined by functions (labor, business, agriculture, religion, etc.) rather than
through divisive interest groups and political parties. The state was to regulate and
harmonize the entire process. In this way, the Iberic-Latin nations sought to face up to
modern realities, but without sacrificing the organic-corporate structures of the past.
(Wiarda, 1973, 215.)
En realidade, o modelo de Wiarda pode ser emparentado co do
reactionary modernism de Herf (1984), que este autor aplica no caso do
nacionalismo alemán. Para Herf, en efecto, a modernidade non existe como
fenómeno xeral: o que hai son sociedades que, enfrontadas aos problemas
derivados das revolucións industrial e francesa, emprenden cadansúa andaina
modernizadora procurando reconciliar as súas tradicións nacionais coa cultura,
a tecnoloxía e as institucións políticas e económicas modernas. No caso
alemán pode observarse unha evolución paradoxal na que se combinaron (a) o
reaccionarismo político –é dicir, o rexeitamento da Ilustración, considerada
corrupta e contraria á alma alemá– e mais (b) o progreso tecnolóxico. O
nacionalsocialismo recolleu no seu programa ideolóxico o modernismo
481