O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

aixos e mais a pequena burguesía compartían actitudes irrelixiosas ou
anticlericais, mentres as clases medias e altas tendían cara á relixiosidade. 357
Habería que buscar a etioloxía do anticlericalismo dos republicanos
burgueses de esquerdas no impacto psicosocial do control clerical nas
pequenas comunidades. A intelectualidade anticlerical, que culpaba do atraso
cultural e científico español a alianza da igrexa católica coa burguesía e coa
monarquía, elaborou un programa republicano militantemente secularizador. 358
As elites católicas integristas posicionáronse contra a laicidade republicana
reactivando a súa ideoloxía reaccionaria e creando o movemento Acción
Nacional (máis tarde Acción Popular), do que xurdirían partidos como a CEDA
(a Confederación Española de Derechas Autónomas), un partido de masas da
dereita clerical liderado por Gil Robles, que non entrou no Goberno até outubro
de 1934. Mentres tanto, a xerarquía eclesiástica, que inicialmente se amosara
proclive a un entendemento coa República e despois fracasou no seu intento
de mobilizar as súas bases electorais, achegouse aos posicionamentos
autoritarios que desembocarían na rebelión militar do 18 de xullo de 1936. A
esta actitude, obviamente, contribuíu tamén a crecente violencia exercida
contra o persoal e os bens da igrexa católica, que –ás veces case tolerada
polas autoridades– medrou despois da vitoria da Fronte Popular e tras o 18 de
xullo de 1936, e se converteu nunha persecución sanguenta e destrutiva só
comparábel coa da Rusia revolucionaria. 359
En definitiva, a II República pode definirse como un réxime anticlerical
con apoio socialista e cunha nova liberdade para o anarcosindicalismo
anticlerical e mesmo antirrelixioso. Fronte a unha CEDA corporativista-
autoritaria e defensora dos intereses da igrexa católica e das clases
conservadoras, e en ausencia dun catolicismo social significativo, situábanse
unha esquerda radicalizada e un violento anticlericalismo popular. 360
A Guerra Civil Española
A Guerra Civil Española tivo a súa orixe, segundo Linz, no fracaso do proxecto
republicano debido á ausencia dunha elite política democrática, moderada e
237