O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Estes son os principais puntos tratados neste capítulo:
• No relato canónico, a igrexa católica chega á II República afeita a unha
posición de privilexio, aferrada a posicións ideolóxicas tradicionalistas e
inicialmente desprovista dun partido católico ou democratacristián que lle
permita enfrontarse a unha nova lexislación anticlerical dirixida ao seu
debilitamento. As elites católicas, progresivamente escoradas cara a
posicións autoritarias e xa organizadas no plano político mediante a CEDA,
reaccionan contra a secularización republicana e a brutal persecución que
sofren, e apoian, xunto coas clases medias, a rebelión militar de xullo de
1936. É o fracaso do proxecto republicano o que conduce á Guerra Civil, na
que a igrexa católica se sitúa a carón do bando nacionalista.
• Durante a ditadura, o réxime e mais a igrexa católica –unha das familias
características do pluralismo franquista– atópanse nunha situación de
dependencia mutua, aínda que máis acentuada no caso da igrexa, que, a
cambio da lexitimación que lle proporciona ao réxime, consegue unha
posición de privilexio nos campos político, ideolóxico (unha vez
neutralizadas as inclinacións falanxistas máis anticlericais), orzamentario,
educativo e simbólico. A transformación do réxime nunha monarquía en
1947 debe asegurarlle á igrexa católica a permanencia nunha posición de
privilexio alén da morte do ditador. O concordato asinado entre o Estado e a
Santa Sé confirmará a completa identificación entre ambas partes.
• Sempre segundo o relato canónico, o novo contexto marcado sobre todo
polo Concilio Vaticano II vai levar a xerarquía católica a distanciarse do
réxime franquista, a achegarse á oposición democrática e a apoiar o cambio
político. De todos os xeitos, este apoio –que non responde a ningún cálculo
político e se realiza desde unha posición de neutralidade e de discreción–
ten unha relevancia máis ben escasa.
• O escenario do cambio político está libre da polarización relixiosa que
caracterizou o período republicano, xa que os partidos da esquerda non só
non queren enfrontarse á igrexa católica, senón que procuran achegarse a
ela para así provocar divisións internas que debiliten o réxime. Descartada
257