O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

políticos. Nestes campos intégranse organizacións –incluídas a miúdo as administracións
públicas– que comparten membros e líderes. Pizzorno (1981, 320 e 328) tamén alude á
politización ou á institucionalización política das organizacións de interese, que se debe á
división do traballo na administración e á estrutura institucional en xeral e se produce cando se
lles recoñece legalmente ás organizacións o seu estatuto e se lles atribúen oficialmente
diversas funcións públicas.
1082
Sobre as presións católicas neste período crucial, v. Sartorius e Sabio, 2007, 449-452. A
este respecto é interesante o testemuño do relator constitucional Peces-Barba Martínez (1988,
106): “me consta que todos, desde luego yo, y sobre todo, supongo, el partido del gobierno,
recibieron numerosas propuestas de grupos de presión, de corporaciones, de colectivos e
incluso de personas individuales, variopintas y situadas en distintas posiciones del panorama
político, económico, social y cultural del país”.
1083
Conferencia Episcopal Española, 1977. V. Brassloff, 1998, 95-96, Callahan, 2000, 437,
Calleja Sáenz de Navarrete, 1988, 76-80, Díaz-Salazar Martín, 2006, 200-201, Iribarren
Rodríguez, 1988, 238-241, e 1992, 374-376, Laboa Gallego, 1981, 111-114, Payne, 1984, 270,
Recio Adrados, Uña e Díaz-Salazar Martín, 1990, 133-138, e Víctor Reina, 1987, 130-131, nos
que nos apoiamos aquí.
1084
Hai unha apreciación de Mella Márquez (1993, 174) a este respecto que non podemos
compartir: “De forma significativa el documento [Conferencia Episcopal Española, 1977] no
condena directamente el aborto”. Porén, o mencionado documento refírese expresamente á
“defensa de la vida humana, desde el seno materno [...], contra todo ataque que pueda
amenazarla, aunque venga disfrazado de amor compasivo, de ideales políticos o de fría
ciencia”.
1085
Unha alusión moi clara á necesidade dun corporatismo estábel, ao que xa nos referimos
neste capítulo.
1086
En realidade, esta posición eclesiástica é coherente coa distinción entre, por unha banda, a
confesionalidade doutrinal excluínte, inviábel despois do Concilio Vaticano II, e, por outra
banda, a confesionalidade histórico-sociolóxica, compatíbel coa liberdade relixioa (Llamazares
Fernández, 2001a, 251).
1087
V. capítulos 16 e 17 e Mella Márquez, 1993, 174
1088
Aguilar Fernández (1996a, 221) describe brevemente as posicións do PSOE e do PCE no
tocante á cuestión relixiosa durante a transición. Mentres o PSOE mantivo inicialmente unha
liña máis coherente coa súa tradición, o PCE procurou afastarse “del recuerdo de la II
República y la Guerra Civil, épocas en las que el conflicto religioso había alcanzado las cotas
más altas de radicalismo”. Segundo o relator do PSOE, Peces-Barba Martínez (1988, 45, 112,
169-170, 174 e 204-205), non foi aceptada a proposta do seu partido de que as igrexas fosen
equiparadas coas asociacións, de maneira que a mención expresa da igrexa católica
introducida no artigo 16.3 da Constitución –entre fortes presións eclesiásticas– non recibiu o
apoio do PSOE.
1089
Sobre as presións para mencionar expresamente a igrexa católica no artigo 16.3 da
Constitución, v. Brassloff, 1998, 96-97: finalmente, o que fai a norma constitucional é “to
reconcile the irreconcilable – to treat all religions as equal while discriminating in favour of
Catholicism”. Satorras Fioretti (2001, 82) non está de acordo co argumento de que o artigo 16.3
da Constitución é discriminatorio; a desigualdade é social, e non constitucional, porque a igrexa
católica ten unha maior implantación: “Lo que sí que sería discriminatorio es que, siendo la
confesión [católica] mayoritaria y cubriendo más campos susceptibles de afectación social que
las demás, se cooperase con ella en menor medida que con las otras”. V. tamén Gunther e
Blough, 1980, 72-73.
Herrero y Rodríguez de Miñón (1993, 145-146), un dos relatores da UCD, nega as presións
eclesiásticas: “su ausencia fue muy notable durante el trabajo de la ponencia. Tan sólo el 26 de
noviembre de 1977, cuando la fórmula constitucional al respecto era ya firme, se me hizo
llegar una copia de la declaración colectiva del episcopado español, de la que poco se podía
obtener a la hora de redactar el texto legal”. Porén, o propio autor non é quen de disimular que
os relatores da UCD desexaban “una «separación amistosa» entre la Iglesia y el Estado que
todos, comenzando por la propia Iglesia, querían”. Polo tanto, a preferencia da UCD
inclinábase cara a unha “separación no laica entre la Iglesia y el Estado”.
Para un achegamento á etioloxía parlamentaria do artigo 16.3 da Constitución española, v.
Satorras Fioretti, 2001, 15-60. A autora (Satorras Fioretti, 2001, 60) recorre ao seguinte
argumento para soster a tese de que a igrexa católica presionou durante o debate
874