12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

conmigo Suárez acabó de hacer definitivamente lo que me parece clave para la Transición, que fue lo<br />

siguiente: aceptar, por parte de la oposición, por parte de la izquier<strong>da</strong>, con su tradición republicana, una<br />

monarquía que se pareciera lo más posible a la república. Es decir, una monarquía en la que el Rey no fuera<br />

el soberano, en la que la soberanía estuviera en las manos del pueblo y en la que to<strong>da</strong> legali<strong>da</strong>d y todo el<br />

poder emanasen de la decisión de las instituciones elegi<strong>da</strong>s democráticamente por el pueblo. Y bueno, eso<br />

creo que fue realmente la fórmula que permitió pasar a un sistema democrático sin que hubiera tremen<strong>da</strong>s<br />

batallas, y me parece que en aquel momento histórico era lo único que realmente se podía hacer.<br />

767 Martín de Santa Olalla Saludes (2005, 91) e Piñol (1999, 350) ofrecen un sucinto percorrido<br />

pola carreira profesional de Luigi Da<strong>da</strong>glio. Sobre a activi<strong>da</strong>de de Da<strong>da</strong>glio en España, v. Díaz<br />

Moreno, 2006, 23-26. Segundo Laboa Gallego (1981, 92-93), “no cabe du<strong>da</strong> de que Monseñor<br />

Da<strong>da</strong>glio ha sido, en este siglo [XX], el nuncio que más ha influido y que más impronta ha<br />

dejado en nuestra Iglesia [católica]”. V. tamén Piñol, 1999, 318 e 351-352.<br />

768 Conferencia Episcopal Española, 1975.<br />

769 Conferencia Episcopal Española, 1977.<br />

770 Capella (2003, 30) describe a Lei para a reforma política non como unha folla de ruta, senón<br />

como “la ley fun<strong>da</strong>mental del tránsito”.<br />

771 A este respecto remitímonos con máis exactitude ás previsións conti<strong>da</strong>s nos acordos entre o<br />

<strong>Estado</strong> español e a Santa Sé do 3 de xaneiro de 1979. No acordo sobre asuntos xurídicos, o<br />

preámbulo e o artigo VII; no acordo sobre asuntos económicos, o preámbulo e o artigo VII; e no<br />

acordo sobre ensino e asuntos culturais, o preámbulo e o artigo XVII; no acordo sobre<br />

asistencia relixiosa ás forzas arma<strong>da</strong>s e servizo militar de cregos e relixiosos, o preámbulo e o<br />

artigo VIII.<br />

772 Entre os escasísimos autores que se fan eco desta achega conceptual de Puente Ojea<br />

destaca García Santesmases (2003, 228 e 244), que, con todo, non cre que en España se<br />

poi<strong>da</strong> falar de criptoconfesionalismo. Gómez Movellán (2001, 53) prefire falar de <strong>Estado</strong><br />

confesional non declarado.<br />

773 Aquí pode constatarse un problema no argumento de Puente Ojea. Se antes afirmaba que<br />

os acordos de 1979 son inconstitucionais por infrinxiren o previsto no artigo 16.3 <strong>da</strong> lei<br />

fun<strong>da</strong>mental, agora afirma que este mesmo artigo é inconstitucional. Desde o noso punto de<br />

vista, cando o artigo 16.3 menciona expresamente a igrexa católica está a estatalizar a relixión<br />

e a reinventar a tradición nacionalcatólica. Isto pode ser politicamente cuestionábel, pero nós<br />

non poderíamos afirmar dun xeito categórico que é inconstitucional. Volveremos sobre estas<br />

cuestións no capítulo 21.<br />

774 A Virgen del Pilar, por exemplo, é a patroa <strong>da</strong> Gar<strong>da</strong> Civil, que lle rende homenaxe todos os<br />

12 de outubro.<br />

Capítulo 17<br />

775 V. capítulo 4.<br />

776 Este concepto non é orixinal de Vi<strong>da</strong>l-Beneyto. Como puidemos constatar no capítulo 5, no<br />

modelo transitolóxico canónico tamén se fala de transformación para describir o proceso de<br />

democratización dun réxime personalista. No capítulo 7 achegámonos ao modelo canónico de<br />

Maravall e Santamaría Ossorio, que utilizan o concepto de autotransformación.<br />

777 O mesmo autor (Vi<strong>da</strong>l-Beneyto, 2007d, 157-158) ofrece unha descrición do modelo<br />

transitolóxico canónico que expuxemos nos capítulos 5 a 7:<br />

Los rasgos principales de ese modelo son: que se hacen siempre desde arriba y al hilo de la evolución social<br />

y económica de los países concernidos, cuyo entramado social no se cuestiona; que sus actores principales<br />

son las organizaciones políticas formaliza<strong>da</strong>s –partidos e instituciones– teniendo las fuerzas populares sólo<br />

una participación coyuntural y adjetiva; que su instrumento privilegiado es el pacto entre los líderes<br />

democráticos y los autoritarios; que su condición esencial y previa es la condonación y el olvido del pasado<br />

autocrático por obra de los partidos históricamente democráticos; que to<strong>da</strong>s ellas tienen lugar bajo el control,<br />

y la mayoría con el beneplácito, de los <strong>Estado</strong>s Unidos, que como potencia hegemónica es el garante del<br />

resultado; que todo el proceso está referido a una personali<strong>da</strong>d o a un grupo de personas cuya capaci<strong>da</strong>d<br />

legitimadora [...] es función de la representativi<strong>da</strong>d que le han conferido las autocracias que se trata de<br />

sustituir [...]<br />

778 Que, xunto coa represión, constitúe, segundo a tese de Saz Campos (2004, 173-180), un<br />

dos factores explicativos principais <strong>da</strong> duración do propio réxime franquista. Ysàs i Solanes<br />

(2004, 10) rexeita o uso do concepto de consenso neste contexto, e prefire falar de<br />

consentimento.<br />

779 Wiar<strong>da</strong>, 1973, 208-219, 223-231 e 233, 1974, 6, e 1989, esp. 2-3, 23-30, 36-51, 289-290,<br />

299-304, 311-312, 315 e 318.<br />

834

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!