O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

no las condenara, las interpretaciones católicas alternativas eran religiosamente
legítimas. Podían ser rechazadas, pero no condenadas. Inevitablemente estaban
presentes y los católicos españoles, tanto el clero como los laicos, podían inclinarse
hacia ella, leer a Maritain y otros pensadores católicos y utilizarlos para cuestionar el
régimen.
Isto explica que a crise dunha igrexa como aquela –reaccionaria,
legalista, oficialmente tomista, interiormente autoritaria e rural– comezase
cando apareceron na escena política os sacerdotes e os intelectuales católicos
próximos ao falanxismo “liberal”, herdeiro dunha tradición cultural non católica.
Ao final sucedeu que a mesma igrexa que tan ben lexitimara o réxime se
converteu nun dos alicerces da oposición estrutural. 377
En definitiva, a relación entre o Estado franquista e a igrexa católica
substanciouse nunha estraña dialéctica e nunha simbiose ocasional. Unha das
partes desta relación, o Estado franquista, sabía que a igrexa católica dependía
del, polo que non dubidou en presionala para conseguir o apoio lexitimador que
precisaba; tamén tratou de controlala –mediante o privilexio de presentación de
bispos, que lle permitía influír nos nomeamentos eclesiásticos–, utilizouna na
súa política castelanizadora en Cataluña, etc. A outra parte, a igrexa católica,
contou cunha capacidade relativa de mobilización dos seus fieis, pero, ao
tempo, tiña unha dependencia do Estado maior da esperábel. 378
Unha democracia cristiá na historia da España contemporánea?
Segundo Linz 379 , o século XX comezou en España cunha circunstancia que
non se daba en Alemaña, Austria, Bélxica, Holanda, Italia ou Suíza, e que
resulta especialmente chamativa ao ser España un país cunha poboación
católica grande: a inexistencia dun partido católico ou democratacristián. Non
foi até as eleccións de 1933 cando emerxeu a CEDA, un partido de centro-
dereita defensivamente clerical e excesivamente conservador, nun contexto, o
dos anos trinta, no que os republicanos rexeitaban os partidos que
cuestionaban os elementos anticlericais –cando non antirrelixiosos– das leis
constitucionais. Que a recepción da política liberal-democrática por parte do
243